Chiliz Chain Nedir?

Chiliz Chain, blockchain tabanlı spor ve eğlence yönetim platformu olan Chiliz’in kendi ana ağıdır.

ÖZET

Chiliz Chain (Chiliz Mainnet/Chiliz Chain 2.0), ANKR ile iş birliği yapılarak geliştirilmiş, EVM uyumlu bir Katman-1 protokoldür. Gelişen bir ekosistemin temelini oluşturarak, ilgili sektörlerde yer alan spor ve eğlence paydaşlarına yönelik, blok zinciri tabanlı kullanıcı/hayran deneyimleri ve B2B/B2C* araçları geliştirmeleri için hizmet vermektedir. Bu arada Chiliz Chain’e geçiş 10 Mayıs 2023’de gerçekleşecektir.

Chiliz Blockchain’in temel farklılığı, operasyonel yapısı ve geliştirme odaklanmasıyla, spor ve eğlence alanlarındaki fikri mülkiyet hakları sahiplerinin blok zinciri geliştirmelerine katılmak isteyen benzersiz ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik geliştirilmektedir. Bu şunları içerir:

• Fikri mülkiyet haklarına karşı teknik ve operasyonel güvenceler ve kullanım durumu ihlali.
• Aşağıdakilere dayalı olarak geliştirici whitelist’in yönetişim düzeyinde düzenlenmesi;

– Protokolün ekosistem odağına uygunluk.

– İtibar tehlikesi, kullanım durumu ve mevzuat önerilen projelerin güvenliği.

Chiliz Chain, spor ve eğlence sektöründeki fikri mülkiyet hakları sahiplerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere sektörel düzeyde hizmet vermektedir. Bunun için, fikri mülkiyet hakları ihlallerine karşı teknik ve operasyonel güvenceler sağlanmaktadır. Aynı zamanda geliştirici whitelist işlemleri konusunda yönetim düzeyinde bir uygulama imkanı vermektedir. Bu whitelist işlemleri, protokolün ekosistemi odaklı ilgili projelerle sınırlı kalmaktadır. Bununla birlikte önerilen projelerin itibar riski, kullanım senaryoları ve düzenleyici güvenliği gibi faktörlere göre değerlendirilmektedir.

Geliştirme ve Lansman Motivasyonu

Chiliz Chain’in misyonu her zaman spor ve eğlence endüstrileri için bir zemin oluşturmaktı. Socios.com, proof-of-concept* sağlamaktadır. Bununla birlikte şu iki ana noktayı doğrulamak için ilk Chiliz blockchain üzerine inşa edildi:

• Doğru seviyede işletme desteği, ikinci katman teknik altyapı desteği ve kripto tutkunları ve ana akım hayranlarının ilgisi ile desteklenen on-chain etkileşimli ürünler, spor ve/veya eğlence fikri mülkiyetine odaklanarak başarılı olma potansiyeline sahiptir.
• Chiliz blockchain’in gelecekteki sürümleri, yerel $CHZ tokeni ve çevresindeki iş/teknik altyapı, ölçekte küresel düzeyde fikri mülkiyet ekosistemini destekleyebilir.

Hedef şimdi, Socios.com’a paralel olarak, whitelist’e sahip üçüncü taraf geliştiricilerin Fan Token’ları için harici araçlar oluşturmalarına, kendi dijital varlıklarını oluşturmalarına ve tamamen yeni platformlar inşa etmelerine olanak tanıyacak geliştirilmiş Chiliz Blockchain’inin açık bir ekosistem oluşturmasıdır.

Chiliz Chain’in, farklı spor ve eğlence endüstrilerinde farklı uygulamalar için kullanılabilen geniş bir ekosistem sunabileceği anlamına geliyor.

Aynı zamanda açık bir zincir doğrulayıcı ve delegatör ağı, hayranların ve spor/eğlence kuruluşlarının Chiliz blockchain ekosistemini doğrudan yönetmesine ve ödüller kazanmasına olanak tanıyacaktır.

Ekosistemin Avantajı

Chiliz Blockchain, Socios.com ekosistemi aracılığıyla başlangıçta tokenize edilmiş ortaklıklar ve kullanılabilir varlıkların mevcut bir ağını kullanarak ekosistem avantajı sağlar. Bu, ilgili veya ilgi duyan geliştiricilere, başlangıçta geliştirme faaliyetlerini temel alacak somut bir Chiliz Blockchain-native varlık sınıfı olan Fan Token’ların kullanılmasına olanak sağlar.

• Fan Token’lar, bir spor veya eğlence fikri mülkiyetine bağlı olan tokenlerdir ve Socios.com ekosistemi aracılığıyla kullanıcılar bu tokenleri satın alıp, oy kullanarak kulüp kararlarına katılabilirler. Bu Fan Token’lar, geliştiricilerin aynı zamanda Chiliz Blockchain’inde geliştirme yaparken kullanabilecekleri somut bir varlık sınıfıdır.
• Ayrıca, Socios.com’un 1,8 milyondan fazla mevcut kullanıcı cüzdanından oluşan yerleşik erişim, diğer üçüncü taraf uygulamalarına entegrasyon açıldığı zaman kullanıcıların bu uygulamaları daha kolay benimsemesine ve bu uygulamalar için daha hızlı benimsenmenin başlamasına yardımcı olacaktır.

2023’te gelecek olan zincir özellikleri ve programları şunları içeriyor:

• Tüm CHZ sahipleri için zincir staking faydası.
• Çoklu zincir NFT telif hakkı standardı aracılığıyla telif hakkı güvenliği/koruması.
• Wrapped stablecoin desteği.
• Çoklu zincir dijital varlık köprüleme.
• Chiliz Bridge üzerinden yerinde Akıllı Sözleşme Varlık Köprüleme:

$CHZ tokenları için Chiliz blockchain <> Ethereum köprüsü.

Fan Token’ları için Chiliz blockchain v1 (CC1) <> Chiliz blockchain v2 (CC2) köprüleme.

Fan Token’ları için BNB Zinciri <> Chiliz blockchain v2 köprüleme.

• Hata avı (bug bounty) programı.
• Borsalar, cüzdanlar ve NFT pazar yerleri tarafından kripto ekosistemi geniş kapsamlı zincir entegrasyonu ve desteklenmesi.

Bu paragrafta 2023 yılında Chiliz Chain’in sunacağı zincir özellikleri ve programları açıklanmaktadır. Bu özelliklerin ve programların, Chiliz Blockchain ekosisteminin daha kullanışlı, güvenli ve ölçeklenebilir hale gelmesine yardımcı olması hedeflenmektedir.

2023’te gelecek olan geliştirici ve tüketici araçları şunları içeriyor:

• LiveNFT™, standartlaştırılmış gerçek zamanlı meta verilerini zincir işlemi olarak artırmaya izin verir.
• GameUsed Kimlik Doğrulama Hizmeti.
• Doğrudan $CHZ staking özellikleri.
• Yerel ‘PepperSwap’ genel varlık DeFi borsası.
• Fan Token odaklı DeFi takas portalı.
• Socios.com cüzdanı bağlantısı için hazır API kütüphanesi ve API araç setleri.
• Üçüncü parti cüzdanı Socios.com araçlarına bağlama için hazır API kütüphanesi ve API araç setleri (fan oylama, staking vb.)
• Harici ortamlarda Fan Token Sahipleri için ‘Tak ve Kullan’ sadakat ve ödül erişim çözümleri. “Tak ve Kullan” bir cihazın veya yazılımın kolayca bağlanarak hızlı ve sorunsuz bir şekilde kullanıma hazır hale gelmesini ifade eden bir terimdir.

Geliştirme Talepleri:

• Bilet çözümleri ve bilet satışı için yetkilendirilmiş ikincil pazarlar.
• Chiliz Chain doğal NFT pazarları.
• Oyuncu transferi şeffaflığı için zincir üstü teklif verme ve hile önleme mekanizmaları.
• Email eşlemesi aracılığıyla genel, şifreli e-posta-adresi işlevselliği.
• Katılım Kanıtı Protokolü (POAP) araçları.
• Socios.com platformu ve Fan Token’larından bağımsız olan, güvence altına alınmış hayran-merkezli yatırım araçları / platformları.
• Spor ürünleri ve anıları için tedarik zinciri defteri çözümleri.
• Sporcu sözleşmesi onay araçları için zincir üstü çözümler.
• Spor bahisleri, fantezi oyunları, NFT merkezli spor oyunu teklifleri ve organizasyon düzeyinde kayıt tutma için zincir içi RNG oracle’ları ve etkinlik sonuçları oracle’ları.
• Soulbound* tokenleri.

Chiliz Chain Özellikleri 

Maksimim TPS ~400

Maximum TPS ~400 ifadesi, Chiliz Chain’inin maksimum işlem hızının saniyede 400 işlem olduğunu ifade eder. TPS, “transactions per second” (saniyedeki işlem sayısı) kısaltmasıdır ve bir blockchain’in işlem hızını belirtir. Chiliz Chain’inin maksimum TPS değeri, ağın yapılandırması ve teknik özellikleri tarafından belirlenir.

Standart GAS Ücreti 2500 GWEI

GAS, Ethereum ağında yapılan herhangi bir işlemi gerçekleştirmek için ödenen bir ücrettir. İşlem yoğunluğu ve ağdaki kullanıcı taleplerine bağlı olarak GAS ücreti değişebilir.

2500 GWEI, bir GAS biriminin (wei olarak da bilinir) 2500 GWEI değerinde olduğunu ifade eder. GWEI, Ethereum ağında kullanılan bir GAS birimi olarak kabul edilir. 1 ETH’e eşit 1,000,000,000 GWEI vardır. Bu nedenle, 2500 GWEI yaklaşık olarak 0,86 ABD doları (Nisan 2023) değerindedir.

Chiliz Chain Token’ı ve Standart $CHZ

Chiliz blockchain’de basılan değiştirilebilir tokenlar, protokolün yerel CHZ ağı tokenını da içeren CAP20 token standardını takip ederler (ERC20 ile tamamen geriye dönük uyumludur).

EVM Uyumluluğu

Chiliz, tamamen EVM uyumlu bir blok zinciridir. EVM uyumluluğu, bir blok zinciri ağı veya akıllı sözleşme sisteminin Ethereum blok zinciri sanal makinesiyle yazılmış kodlarla etkileşime geçebilme ve bunları yürütebilme yeteneğini ifade eder. Chiliz blok zinciri de Ethereum ile uyumlu olduğundan, Solidity diliyle yazılmış Ethereum Akıllı Sözleşmeleri, Chiliz blok zincirinde kolayca yürütülebilir. Bu nedenle, mevcut Ethereum Akıllı Sözleşmeleri kodları Chiliz blok zinciriyle uyumlu hale getirilebilir ve yeniden kullanılabilir.

Node Yani Düğüm Yapısı

Chiliz chain’nin “Node Structure” yani “Düğüm Yapısı”ndan bahsetmek gerekirse; Chiliz ağı, “genesis” yani başlangıçtan itibaren 11 aktif doğrulayıcı (validator) gerektirecektir. Bunların yanı sıra, bir veya daha fazla aktif doğrulayıcı çevrimdışı veya ceza alırsa, minimum 4 yedek doğrulayıcı düğüm hazırda bekleyecektir.

“Starting XI” olarak adlandırılan bu aktif doğrulayıcıların seçimi, merkezsiz bir/meritokratik bir süreçle gerçekleşir. Seçimde, doğrulama gereksinimi temel alınarak en yüksek $CHZ hacmine sahip kullanıcılar her düğümün aktif doğrulayıcıları olarak belirlenir.

Ek olarak Chiliz, operatör takdirine bağlı olarak “genesis” sonrasında aktif doğrulayıcı düğüm hacmini ölçeklendirebilir.

Validatörler için Staking Gereksinimleri

Ağ whitelist’i ve yönetim aracılığıyla işbirliği

Minimum 10,000,000 $CHZ aktif yatırım (stake)

Minimum Delegatör Stake Gereksinimleri

• Minimum 100 $CHZ aktif pay.
• Maximum $CHZ aktif pay sınırı yoktur.

Chiliz chain’e delegasyon yapmak isteyen kullanıcıların en az 100 $CHZ değerinde aktif stake’e sahip olmaları gerekir. Diğer bir deyişle, delegasyon yapmak için en az 100 $CHZ’lik bir yatırım yapmak gerekmektedir. Bu işlem sonucunda kullanıcılar, stake’leri ile ağın doğrulama sürecine katkıda bulunacaklardır. Ardından buna karşılık ödül alacaklardır. Buna karşılık, delegatörlerin ne kadar yatırım yapabilecekleri ile ilgili herhangi bir sınır yoktur.

Akıllı Sözleşme Yayınlanması:

Chiliz chain, kötü niyetli aktörler tarafından oluşturulabilecek kötü amaçlı Smart Contracts’ların (dolandırıcılık, fikri mülkiyet ihlali varlıkları, tehlikeli varlık kullanım durumları, sahte tokenlar vb.) ağa ve ekosisteme zarar vermesini engellemek için yönetişim temelli bir deployer whitelisting sistemine tabi tutulacaktır.  Bu sistem, başlangıçta, kötü niyetli akıllı sözleşmelerin ağa yüklenmesine izin veren kişilerin (deployer) belirlenmesi ve kontrol edilmesi gerektiği üzerine kuruludur. Ancak, Chiliz chain, ekosistemin ve ortakların değişen taleplerine göre yönetişim kurallarının uyarlanabileceği bir ağdır.  Bu nedenle akıllı sözleşmelerin whitelist’e tabi kalmayabileceği de belirtilmektedir.

Smart Contract deployment’ı sürekli olarak whitelist sistemiyle sınırlı kalmayabilir. Çünkü Chiliz ağı, ekosistemin ve ortakların değişen taleplerine göre yönetişim kurallarının uyarlanabileceği bir ağdır. Ancak ilerleyen zamanlarda ağın ihtiyaçlarına ve ortakların taleplerine göre yönetişim kuralları değişebileceğinden, akıllı sözleşmelerin bu whitelist’e tabi kalmayabileceği de belirtilmektedir.

Enerji Verimliliği:

11 aktif düğme operatörü sınırı, Chiliz’de blokları doğrulamak ve blok zincirini güvence altına almak için hesaplama enerjisi gereksinimlerini en aza indirir ve şimdiki “yeşil dostu” zincir operatörleri ile rekabet seviyelerinde tutar veya altında tutar. Enerji tüketimi tahminleri, lansmandan kısa süre sonra mevcut hale getirilecek ve gerçek zamanlı enerji kullanımı, bunu yapmak için yeterli izleme araçları mevcut olduğunda halka açık hale gelecektir.

Burada Chiliz blockchain’in enerji verimliliğine vurgu yapılmaktadır. Sistem, sadece 11 aktif düğme operatörü tarafından yönetildiği için, blokların doğrulanması ve blok zincirinin güvence altına alınması için hesaplama enerjisi gereksinimleri minimize edilir. Bu nedenle diğer blockchain ağlarındaki enerji tüketimine kıyasla daha az enerji gerektirir. 

Ayrıca, Chiliz ekibi, lansmandan kısa bir süre sonra enerji tüketimi tahminlerini halka açık hale getirerek gerçek zamanlı enerji kullanımını takip etmek için izleme araçları sağlayacaklarını belirtiyorlar.

GAS Ücreti Dağıtımı:

Toplam Gas Ücretlerinin %20’si, Chiliz’de biriktirilir ve ekosistem geliştirme yoluyla gaz üretimi teşvikleri, geliştirme hibeleri ve Chiliz ağına yönelik protokol geliştirmeleri için yeniden yatırılır.

Chiliz toplama gaz ücreti kullanımı zincir üzerinde kamuoyu tarafından denetlenebilir olacaktır. 

Toplam GAS ücretlerinin %80’i ise düğüm doğrulayıcılarına kalacak ve doğrulayıcı düğümler bu ücretleri delegelerle paylaşacaklar. Bu bağlamda GAS ücretlerinin çoğunluğu doğrulayıcı düğümlerle delegeler arasında paylaşılacak.

Yönetişim Önerisi Merkezileştirme

Ağın işletmecisi (Chiliz) adresleri tarafından oluşturulabilen ve dağıtılabilen yönetişim önerileri, Chiliz zinciri çıktısı anında herhangi bir doğrulayıcı düğüm tarafından yapılamaz.  Ancak – bir yönetişim önerisi bir ağ işletmecisi adresi tarafından dağıtıldıktan sonra – aktif düğüm doğrulayıcı ağı, her dağıtılan öneri üzerinde Chiliz’den bağımsız olarak otonom olarak oy kullanma yetkisine sahiptir.

Chiliz chain’de yönetişim önerisi oluşturma, ekosistem ve ortakların değişen taleplerine dayalı olarak yönetişim kuralları kümelerini uyarlamak için ağın sadece ağ işletmecisi adresleri ile sınırlı kalmayacağı şekilde açık olabilir.

Epoch Zamanı* Chiliz chainde 1 epoch,  24 saatlik bir süreye eşit olan 1 gündür.

Dipnotlar

B2B/B2C*: B2B, işletmeler arasında gerçekleştirilen işlemleri ifade etmektedir. B2C ise tüketici ile işletme arasındaki işlemleri ifade eder.

Proof-of-concept*: Bir iş fikrini veya ürününü pazarda uygulanabilirliği açısından belirlemenin veya test etmenin bir yoludur.

Oracle* ise blok zincirindeki akıllı sözleşmelerin dışarıdan bilgiye ihtiyaç duydukları durumlarda, bu bilgiyi sağlamak üzere tasarlanmış bir sistemdir. Bu bilgiler, gerçek dünya verileri olabileceği gibi, başka blok zincirleri veya API’lerden de sağlanabilir. Oracle’ler, blok zincirlerindeki akıllı sözleşmelerin gerçek dünya olaylarına tepki verebilmelerini sağlar.

RNG oracle*, rastgele sayı üretimi (RNG) sağlamak için blok zinciri dışındaki kaynaklardan beslenen bir oracledır. RNG oraclesi, blokzinciri uygulamalarında kullanılan rastgele sayılar için güvenli bir kaynak sağlamak amacıyla kullanılır.

Soulbound tokenleri*, dijital varlıkların sahipliğini ve kullanımını sınırlayan bir tür kripto tokenidir. Bu tokenler, belirli bir oyuncu veya karakterle ilişkilendirilir ve onlara özgüdür. Bu nedenle, Soulbound tokenleri sahibinden başkasına devredilemez veya takas edilemez. Bu tür tokenler, özellikle çevrimiçi oyunlar ve diğer sanal dünyalar için tasarlanmıştır. Oyuncuların oyun içi ekonomiyi yönetmelerine ve ticaret yapmalarına yardımcı olur.

Epoch Zamanı*: Bir bilgisayar sistemindeki belirli bir olayın veya işlemin zamanını belirtmek için kullanılan bir referans noktasıdır. Bu referans noktası, genellikle 1 Ocak 1970 tarihinden itibaren geçen saniye sayısıdır. Chiliz blockchain’deki Epoch zamanı ise bir günü  temsil eden bir zaman dilimidir. Dolayısı ile Chiliz chain’de yapılan işlemler Epoch zamanına göre zaman damgalanır ve buna göre kaydedilir.

Kaynak:https://chiliz.com/wp-content/uploads/2023/02/CM-Lite-Paper-CHZ.pdf 

Resmi Belge Linkleri

GitHub:

github.com/chiliz-chain/v2

Protokol Belgeleri:

docs.chiliz.com

Certik Denetim Geçmişi:

www.certik.com/projects/chiliz

Konu hakkındaki düşüncelerini bizlere yorum olarak sunabilirsiniz. Ayrıca bu tür anlık haberler için bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.

Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.