Yeni Layer 1 geliyor: 5ireChain (5IRE) nedir?

Layer 1 blokzincirler tamamen kendine özgün mimariye sahip olan ağlardır. Bu ağlar aynı zamanda bir ekosistem görevi de yapmaktadır. Kısaca, Layer 1 temel blokzincir ağlarına verilen bir başka isimdir. Layer 1 Tokenları çoğu zaman daha yüksek talep görmüştür. Çünkü ekosistem üzerine kurulu olan tüm dAppler ve diğer araçlar için kullanıcılar bu tokenlara ihtiyacı duyuyor. Bu da talebi yaradan asıl etkenlerden biri olmuştur.

Bu yazımızda ise Layer 1 projelerinden bir tanesi olan 5ireChain’in ne olduğuna, neyi amaçladığına, projeye erken uyumu nasıl sağlaya bileceğimize ve benzeri konulara değineceğiz.

5ireChain Nedir?

5ireChain EVM uyumlu çalışan bir Proof-of-Stake (PoS) Layer 1 blokzinciri projesidir. Kar amaçlı bir proje olan 5ireChain Birleşmiş Milletlerin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (UN SDG) odaklanmış durumdadır. Bu da projeyi diğer tüm blokzincirilerinden farklı kılıyor. 5ireChain ekibinin iddialarına göre proje 4.sanayi devriminden 5.devrime geçişi hızlandıran yardımcı faktörlerden biri olacaktır. Bunun ise tamamen yeni araç ve planların sunulması sayesinde yapılacağı söyleniyor.

Projenin misyonu

Projenin kendine belirlediği bir takım misyonlar mevcuttur. Yukarıda 5ireChain projesinin geçişi hızlandırmak için yardımcı olacağından bahs ettik. Peki bunu nasıl yapacak? 5.sanayi devriminde kendi kendini yöneten (merkeziyetsiz) şirketlere sürdürülebilir kalkınma yollarını teklif ve teşvik eden ana blokzinciri olmayı hedefliyor.

Bütün bunları gerçekleştirmek için 5ireChain hükümetler ve vatandaşlar arasında blokzinciri teknolojisine dayanan şeffaf bağlantı kurmayı teklif ediyor. Ayrıca işletmelerin, girişimcilerin kendi operasyonlarını ölçeklendirmeği, bunun için de blokzinciri teknolojisini kullanmayı öneriyor. Üniversitelerin de sürdürülebilirliğin gücünden faydalanarak kendi işlemlerini hızlı ve şeffaf bir şekilde yapması için blokzinciri teknolojisi üzerine yoğunlaşmasına da gayret ediyor.

Projenin vizyonu

Ekip tarafından “varoluşsal amaç” olarak nitelendirilen bir tek vizyon mevcuttur: Blokzincirini sürdürülebilirliğe entegre ederek tüm projelerin 5ireChain ekosistemi üzerinde yer alarak bu mekanizmayı anlamak ve birlikte inşa etmek.

5ire Token Nedir?

5ire Token 5ireChain ağının ana tokenıdır. ERC-20 standardına sahip olan token yönetim ve hizmet için kullanılacaktır. Ayrıca kullanıcılar 5ire tokendan ağ üzerinde yapılan işlem komisyonlarını ödemek, staking yapmak gibi hizmetlerde de kullana bilecektir. Ayrıca yakım ve mintleme işlemleri, veri depolaması, staking ödülleri, hazine oluşturulması, slashing, oy mekanizması ve diğer alanlarda kullanılacaktır.

Staking Getirisi ve Validator’ler

5ireChain PoS mekanizmalı bir ağ olduğu için staking işlemlerinden getiri elde edenlerden biri de validator’ler olacaktır. Bu ödüller normal kullanıcılardan farklı olarak “Dis-Inflation” Modelini baz alarak dağıtılacaktır. Yani validator blok ödülleri dışında işlemlerin komisyonlarını da getiri olarak alabilecektir.

PoS ödüllerinin dağıtımında dikkate alınan bir diğer etken ise mevcut yıl dolaşımda olan token sayısı olacaktır. İlk yıl için toplam arzın sadece 8%lik bir oranı staking ödüllerine ayrılmış durumda. Sonrakı yıllarda buna yönetim sistemi karar verecektir.

Hazine Fonlaması

Hazine ekosistemin asıl bileşenlerinden biridir. Fonlama için henüz ekip tarafından 3 kaynak belirlendi: İşlem komisyonları, Slashing, Yönetim yakımları. İşlem komisyonlarından gelen komisyonların 70%-i hazineye verilecektir. 30%luk kısmı ise yukarıda belirtildiği gibi validatorlere. Fakat bu oran yılın her çeyreğinde 2% oranında değişecektir (68%/32%, 66%/34% ve s.). Kötü amaçlı ve şüpheli kullanıcıların varlıklarının dondurulmasından (Slashing) ve yakımlardan elde edilen getirilerin tamamı hazineye verilecektir.

15 Aralık – 10 Ocak tarihlerinde gerçekleşen Token Satış Etkinliğinde (ICO) 1.3 milyon dolarlık hedefi üzerinden 221 milyon dolarlık satış gerçekleştirilmiştir. Token hakkında ayrıntılı bilgi Tokenomics kısmında belirtilecektir.

Dikkatinizi çeke bilir: zkSync Coin çıkaracakmı? zkSync Nedir? 

5ire ProofID Nedir?

Kendini yeni ekonomik devrim yaratacak şekilde nitelendiren proje insanlar ve kuruluşlar arasında bir aracı rolü oynayacak şekilde tasarlanmaktadır. Bundan yazının “Projenin misyonu” kısmında bahs ettik. Tüm bunları yapmak için 5ire ekosistemi araçlar tasarlamakta. Bu araçların sadece bir kısmı hakkında bilgi vermeğe çalışacağız.

Proof ID kullanıcıların blokzinciri kullanımı sayesinde bilgi aktarımını basitleştirmek ve korumak için 5ire tarafından sunulan bir araçtır. Aracı kullana bilmek için cihaza ProofID Wallet uygulamasının indirilmesi gerek. Bunun sayesinde kullanıcı bilgileri lokal olarak kullanıcının kendi cihazında kaydedilebilecektir.

Kullanıcılar “dijital kalem”ler sayesinde uygulama içinde kendi “eşsiz dijital imzaları” oluşturabilecekler. Ayrıca her bir kullanıcı kendi public/private anahtar kelimelerine de sahip olacaktır. Cüzdan dahilinde kullanıcılar KYC işlemlerini yaptıktan sonra bütün özelliklere erişimi açılacaktır. Ayrıca bu bilgiler üçüncü taraf veri tabanlarına kayd edilse bile, anahtar sözcükler asla ifşa edilmeyecektir.

Proof ID aracının amacı hükumet ve vatandaşlar arasında işlem hızlarını kolaylaştırmak, şeffaflığı arttırmak, işlem güvenliğini korumaktır. Bu sayede 5ireChain çeşitli devlet kurumları ve vatandaşlar arasında köprü haline gelecektir.

5ireChain Projesinin Farkı Ne?

Yukarıda da bahs edildiği gibi 5ireChain projesi Birleşmiş Milletler tarafından önü sürülen Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri odaklı bir blokzinciri ağıdır. 5ireChain bu özelliğe sahip ilk blokzincir projesidir. Ayrıca diğer tüm blokzincir projelerinden farklı olarak belirli bir kitlenin değil, bütün toplumun problemlerine odaklanmaktadır. Bu yapılması açısından zor, fakat imkansız olmayan bir hedeftir. Başarılı olması, sadece proje için değil blokzinciri teknolojisi için çok önemli bir etken olacaktır.

Günümüzde insanlar arasında blokzinciri teknolojisinin kullanımı pek yaygınlaşmamış durumda. 5ireChain insanlar ve şirketler, devletler arasında güvenli, şeffaf bir proje olmayı başara bilirse, bu kullanım artacaktır. Mesela, üst kısımda bahs edilen ProofID teknolojisi. Bu araç insanları devlet kurumlarında zaman harcamak ve yüksek miktarda işlem ücretleri ödemekten kurtarıyor. Üstüne üstelik tüm bilgileriniz şifrelenmiş olarak sadece kendinize ait cüzdanınızda mevcut oluyor.

Takım

2021 yılında 5ire Capital tarafından başlatılan 5ireChain projesinin iki kurucusu mevcuttur: Pratik Kauri, Prateek Dwivedi. Takımın geri kalan kısmı Operations, Business Development, 5ire Labs, Technology, Marketing, Design ve s. şeklinde ayrılmıştır.

Partner ve Yatırımcılar

Toplamda 220 milyondan fazla yatırım alan 5ireChain projesinin pek çok destekçi ve yatırımcısı bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki görselde yer almaktadır.

5ireChain Thunder Beta Testnet ve Airdrop İhtimali

5ireChain ağı Şubat 2023 yılından itibaren Testnet aşamasındadır. Testnet aşaması için ağ pek çok özelliğini kullanıcılara sundu. Remix IDE entegrasyonu, 5ire Explorer, Web Wallet, EVM Faucet, Validator App ve s. Bununla ilgili detaylı bilgi aşağıdaki görselde bulunmaktadır.

5ireChain Testnetine nasıl katılım sağlanılması hakkında detaylı bilgi edinmek için “Airdrop Mühendisi” YouTube Kanalında ilgili videoyu bula bilirsiniz.

5ireChain Airdrop İhtimali Varmı?

Testnet aşamasında olan bir projenin airdrop yapıp-yapmayacağını belirlemek için ilk bakmamız gereken etken tokenomics’tir. Tokenomics kısmında proje community-topluluk için ayırdığı bir oran projenin airdrop yapma ihtimalini arttırır. Tokenomics ile ilgili detaylı bilgi aşağıda “Tokenomics” kısmında yer almaktadır.

Bir sonrakı etken ise projenin marketing için ayırdığı arz sayısıdır. Bununla birlikte dikkat etmemiz gereken bir diğer faktör yönetici(ler)in açıklamasıdır. Mesela daha öncesinde Aptos (APT) ve SUI de yöneticilerin herhangi bir airdrop yapılmayacağını açıklamıştı.

Ayrıca projenin topluluk sayısı da önem arz etmektedir. Daha piyasaya çıkmayan bir projenin devasa büyüklüğe erişmiş bir topluluğu varsa, bu airdrop’un tüm kullanıcılara yapılması ihtimalini ciddi şekilde azaltır. Bunu artık SUI üzerinde görmüş olduk.

Bütün bu etkenlerin doğrultusunda artık sizler 5ireChain’in airdrop ihtimalini kendiniz ön göre bilir, testnet aşamasına da ona göre katılım sağlayabilirsiniz.

Yol Haritası

Şuan yol haritasının 4.aşamasında olan proje 2023 senesinin 3. çeyreğine kadar hedeflerini tamamlayarak mainnetin başlatılması için çalışıyor.

2023 senesinin 3.çeyreğinde mainnet ağının aktif hale getirilmesinin hemen ardından TGE (token oluşturma etkinliği) yapılacaktır.

5ireToken (5IRE) Tokenomics

Yazının yazıldığı anda 5IRE token verileri CoinMarketCap üzerinden izlenememektedir. Ekip tarafından yayınlanan dökümantasyonlara göre 5IRE Tokenin toplam arzı 1.5 milyardır. Token dağılımı ise aşağıdaki görseldeki gibidir.

5IRE Token Vesting

Vesting hukukta hak ediş anlamına gelen bu terim kripto piyasasında nedir? Vesting ekip, yatırımcı, danışman ve diğer projenin gelişim sürecinde katkı sağlayan her kese verilmek üzere belirli bir miktar tokenın kenara ayrılmasıdır. Kenara ayrılan tokenlar belirli bir süre içinde kilitli kalıyorlar. Bunun asl nedeni ani satış baskısı yaratmamak ve değer kaybetmeği engellemektir. Belirli süreç içerisinde kullanıcılar onlara ait tokenlarını elde edecektir. Bu süreç vesting olarak nitelendirilmektedir. Aşağıdaki görselde 5IRE Token ile ilgili Vesting bilgilerine erişebilirsiniz.

Not: * işareti Vesting sürecinin olmadığını, – işareti sadece Testnet aşaması için açıldığı gösterir.

Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.