Tanju Akbıyık 
NFT “Non-Fungible-Token”in kısaltmasıdır. Peki “Token” ne demektir, “Fungible” ne demektir ve “Non-Fungible” olması ne anlama gelmektedir, birlikte anlamaya çalışalım. Önce, Fungibility’den bahsedelim.
Fungibility aslında ekonomide “değiştirilebilir” olmaktır. Diyelim elinizde 100 TL para var. Bu 100 TL para 50–50 iki banknota ayrılabilir, bu banknotlarla tekrar 100 TL yapabilir veya daha da küçük birimlere ayırabilirsiniz.
Piyasada dolaşımdaki her 50 TL seri numaralarını saymazsak birbiri ile aynıdır. Dolayısı ile “Fungible” olarak adlandırılan ekonomik değerler birbiri üstüne eklenebilir, eksilebilir ve birbiri ile fark etmeksizin takaslanabilir. Örneğin, 1 kiloluk bir külçe altın Fungible’dır. Çünkü başka 1 kiloluk külçe altın ile takaslanabilir. Aralarında belirgin bir fark yoktur. Ancak “Mona Lisa” tablosu Fungible değildir. Çünkü bu tablodan Dünya’da sadece bir adet vardır.
NFT NEDİR?
NFT’ler kripto para birimleri değildir. Bitcoin veya Ethereum gibi kripto para birimleri, madenciler tarafından üretilen daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz işlemler defterini temsil eden blok zincirlerin yerel para birimleridir.
Wirex (kripto para ile alışveriş yapılabilen bir çeşit sanal cüzdan, hatta kredi kartınızı bile kullanabiliyorsunuz) gibi platformlar, farklı kripto para birimleri satın almanıza, tutmanıza ve değiştirmenize izin verir, bu da onları hemen hemen her şeyi satın almak için kullanabileceğiniz anlamına gelir.
Bununla birlikte, NFT’lerin aksine, kripto paralar bir karşılığı olan birimler olarak kabul edilirler. Yani nakit paralar gibi hepsi birbirine benzer ve ayırt edilemezler. Örneğin, Bir Bitcoin’i diğeriyle takas edebilirsiniz ve her iki Bitcoin de her zaman birbirleriyle aynı değere sahip olacaktır.
NFT Ne İşe Yarar?
NFT, blok zinciri teknolojisini kullanarak benzersiz ve tahsil edilebilir bir şeyi temsil eden bir kripto varlığıdır. Blok zincir, temelde bilgileri kaydetmek ve depolamak için dağıtılmış bir veritabanıdır.
Bu veritabanı aynı zamanda dijital defter olarak da adlandırılır ve merkezi olmayan ağ, verilerin saldırıya uğramamasını veya manipüle edilmemesini sağlar. NFT’ler, özgünlük ve güvenlik sağlamak için blok zinciri teknolojisinden yararlanan dijital varlıklardır.
NFT’lere özel olarak, farklı koleksiyoncuların NFT’lerini blok zincirinde satın almaları, takas etmeleri ve satmaları için güvenli bir platform sunmak için pazar yerleri mevcuttur. Bu pazar yerlerinde, ünlü sanatçılardan amatörlere kadar çok çeşitli satılık tokenler bulunmaktadır.
NFT’leri Değerli Kılan Şey Nedir?
NFT’ler kullanıcılar tarafından oldukça ilgi çekici gözükür. Bunun altında yatan sebep ise, kullanıcıların blockchain teknolojisi sayesinde benzersizlikleri, sahipliği ve işlem geçmişi kolayca doğrulayabilir olmasıdır.
Farklı şirketler tarafından geliştirilen uygulamalarda işlemler açabilir ve ikincil piyasalarda kolayca al-sat yapabilirler. Tüm bu özellikler, yeni kullanım senaryoları ve iş modelleri için olanaklar sunar. NFT’leri değerli kılan dört bileşen bulunmaktadır.
Bir NFT’nin Değeri = Fayda + Mülkiyet Geçmişi + Gelecek Değer + Likidite Primi Bir NFT’nin değeri, temsil ettiği varlığa bağlı olarak bu dört bileşen arasında farklı şekilde dağıtılır. Yatırımcılar bu çerçevede bir NFT’nin yatırım yapmaya değer olup olmadığını ölçer. Buna karşılık NFT developer’ları yatırımcıları çekmek için bu dört bileşeni kullanır.
- Utility (Fayda): Utilty value, NFT’nin nasıl kullanılabileceğine bağlıdır. Utility value yüksek olan iki ana kategori olarak oyun varlıkları ve biletler verilebilir. Utility’nin bir başka boyutu da NFT’nin farklı bir app’te kullanabilmesi yeteneğidir. Utility value’yu artırmanın bir başka yolu da NFT’nin, yatırımcısına utility (fayda) sağlamak için diğer işletmelerle ortaklıklar kurmasıdır.
- Ownership Value (Mülkiyet Geçmişi): Value, NFT’yi piyasaya sürenin kimliğine veya NFT’nin önceki sahiplerine bağlıdır. Mülkiyet geçmişi değeri yüksek olan NFT’ler, genellikle ünlü sanatçılar veya güçlü bir marka değerine sahip şirketler tarafından piyasaya sürülür.
Değeri artırmanın iki yolu vardır. İlki, NFT’leri piyasaya sürmek için güçlü bir markaya sahip şirketler veya bireylerle işbirliği yapmaktır. Bu şekilde yüksek trafik ve kullanıcı, ekosisteme çekilmeye çalışılır. İkinci yol ise daha önce nüfuz sahibi kişilerin sahip olduğu NFT’leri yeniden satmaktır. - Future Value (Gelecek Değer): Bir NFT’nin gelecekteki değeri, hem güncel değerinden hem de gelecekteki nakit akışından elde edilir. Talep spekülasyon yaratır. Spekülsayon ise değerlemeyi etkiler ve bazen fiyat artışının arkasındaki ana itici güç olabilir. Doğru dengede developer’lar NFT’lerinin değerini artırabilir ve yeni kullanıcıları çekebilir. Değerleme, arz kıtlığı ve spekülasyon tarafından yönlendirilir. Diğer taraftan NFT’ler ek nakit akışı yaratmak için kiralanabilir özelliğe sahip dijital varlıklardır. Örnek vermek gerekirse bir oyunda, bir görevi tamamlamak için belirli bir oyun varlığını bir günlüğüne isteyen oyunculardan talep olabilir.
- Liquidity Premium (Liklidite Primi): Yüksek likidite, NFT değeri artıran başka bir faktördür. Likidite primi, on-chain oluşturulan token’ların off-chain varlıklardan daha yüksek bir değere sahip olmasının birincil nedenidir. Yatırımcılar, yüksek işlem hacmine sahip NFT’lere yatırım yapmayı tercih ederler çünkü likidite NFT’leri elde tutma riskini düşürür.
Son Bir Ayın En Değerli NFT’leri:
- Blur; Geçtiğimiz zaman diliminde, Ethereum tabanlı NFT pazar yeri Blur’daki satış hacmi, yine NFT pazar yerinin enlerinden olan OpenSea‘yi geride bıraktı. Blur, profesyonel trader’lara hitap eder, kullanıcıların NFT’yi daha hızlı ticaret yapmasına olanak tanır. Kullanıcıların NFT’leri çeşitli pazar yerlerinde karşılaştırmasına olanak tanıyan bir NFT pazarıdır.
- CryptoPunks: CryptoPunks koleksiyonu, Ethereum (ETH) blok zincirinde geliştirilen ilk NFT koleksiyonudur. Koleksiyonun temel fikri, her Punk’ın eşsiz olmasıdır. Haziran 2017’de Larva Labs tarafından sunulan CryptoPunks, benzersiz özelliklere sahip 10.000 karakteri içeren 8-bit’lik pixel eserlerinden oluşur.
- Immutable X: Immutable X (IMX), Ethereum blok zinciri üzerindeki NFT’ler için Layer-2 protokolü ve ölçeklendirme çözümüdür. Immutable X, Ethereum’un ölçeklenebilirliğini ve kullanıcı deneyimini iyileştirmeyi hedefler. NFT çıkarmak ve alıp satmak isteyen kullanıcılara anında işlem onaylaması ve neredeyse sıfır gas ücreti sunan Immutable X, kullanıcıların ERC-721 ve ERC-20 tokenlerini kolayca oluşturup alım satım yapmasına izin verir.
- X2Y2: X2Y2, Ethereum ağında çalışan bir ERC 20 coin’dir. Şubat 2022’de piyasaya sürülen token, X2Y2 ekosistemi için yönetişim ve ücret paylaşımı yardımcı token’dir.
NFT Nedir? NFT Nasıl Seçilir? NFT Ön Satışlarına Nasıl Katılınır?
Yukarıdaki sorulara cevap verdiğimiz, Coin Mühendisi youtube kanalına özel 0’dan NFT eğitim serimizi izlemek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.