Tanju Akbıyık 
Stablecoin nedir?
Stablecoin’ler, dijital varlık işlemlerinin hızını, güvenliğini ve düşük maliyetini korurken aynı zamanda (güçlü) fiat para birimlerinin fiyat istikrarından faydalanmak için özel olarak geliştirilmiş kripto para birimleridir. İlk olarak, kripto para birimlerinin yüksek fiyat oynaklığını en aza indirmek, günlük harcamalar için kullanılabilmek ve finansal kurumlarla ilişki kurmak amacıyla ortaya çıkmışlardır. Günümüzde ise ödeme işlemlerinin maliyetini ve yükünü hafifletmek için ana akım bankacılık uygulamalarında kullanılmaya başlanmışlardır.
Dört temel türü mevcuttur. İlk üç model, fiat (itibari) para birimleri, emtialar veya diğer kripto para birimleriyle desteklenenlerden oluşur. Dördüncü seçenek ise merkeziyetsiz olanlardır ve bunlar değerlerini otomatik olarak koruyabilmek için algoritmalar ve akıllı sözleşmeler kullanır.
Stablecoinler Riskli Midir?
Haziran 2019’da Facebook, stablecoin projesi Libra’yı duyurarak büyük bir heyecan yaratmıştı. Ancak, proje üzerindeki tartışmalar ve eleştiriler nedeniyle ismini Diem olarak değiştirme kararı aldı. Temel fikir, sosyal medya platformunun 2,3 milyar üyesinin ödeme yapmak için kullanabileceği, ulusal para destekli bir stablecoin yaratmaktı.
Ancak, projeye yönelik hızlı büyüme ve ilgi, düzenleyicileri tedirgin etti. Ulusal egemenliğe ve küresel finansal istikrara yönelik olası tehditler olarak görülen Diem, merkez bankaları, regülatörler ve uluslararası finans kuruluşları tarafından eleştirildi. Çok sayıda finansal kıyamet senaryosu ve öfkeli açıklamalar yapıldı. Projenin tamamen iptali için adımlar atıldı. Ancak tüm bu engellere rağmen proje hala devam ediyor.
Öte yandan, Ocak 2021’de ABD para birimi denetçisi vekili Brian Brooks, bankaların ödemeleri kolaylaştırmak için düğüm çalıştırarak stablecoin ağlarını kullanma izni verdi. Aynı dönemde AB, kripto para birimleri sabit coinler hakkında daha kapsamlı bir düzenleyici çerçeve üzerinde çalıştı ve özel bir rehber yayımladı.
Fiat Para ile Desteklenen Stablecoin
İlk ve en basit stablecoin modelleri, özellikle ABD doları, euro, yen gibi para birimlerine birebir oranında sabitlenerek geliştirildi. Bunlar, sabitlendikleri para birimi (ya da başlangıçta Libra’nın önerdiği sepet benzeri bir birim) karşısında değerlerini korudukça fiyat istikrarını sağlarlar. Aslında, fiat para birimini ihraç eden kurumun “tam inanç ve güvenilirliği” ile, o ülkenin merkez bankası tarafından desteklenirler.
Şu anda en büyükleri olan Tether(USDT), 86,7 milyar dolarlık piyasa değerine sahiptir. Ayrıca diğer önde gelen stablecoin’ler arasında Circle ve Coinbase’in USD Coin’i (26 milyar dolar), Binance USD (3.8 milyar dolar) ve DAI (4,5 milyar dolar) bulunmaktadır.
Tether, ilk günden itibaren iddia ettiği gibi birebir oranda ABD doları ile desteklendiğini savunuyordu. Ancak New York Başsavcısı’nın Tether’e dava açmasından sonra, tutarın yüzde 26’sının kardeş şirketi Bitfinex borsasından bir borç senedi (IOU) olduğu ortaya çıktı. Tether, kısa süre önce “nakit rezervlerinin” yaklaşık yüzde 3’ünü nakit olarak tuttuklarını açıkladı.
Varlık Destekli Stablecoin
Emtia destekli stablecoin’ler, geleneksel fiat para birimleri yerine altın gibi çeşitli değerli maddi varlıklarla desteklenen kripto para birimleridir. Bunlar, değerli metal sepetleri veya hatta İsviçre gayrimenkulleri gibi çeşitli emtialarla da desteklenebilirler. Genellikle belirli bir miktar emtia ile bağlantılıdır ve resmi bir yerde güvenli bir şekilde depolanırlar. Ayrıca, sıklıkla düzenleyici denetimlere tabi tutulurlar. Bu sayede kullanıcılar,değeri ile destekleyen emtia arasındaki bağlantıya güvenebilirler.
Örnek olarak, Tether gibi fiat destekli coinlerin aksine, Pax Gold ve Digix Gold gibi emtia destekli olanlar, altın gibi değerli metallerle güvence altındadır.
►Pax Gold, ERC-20 standardına uygun bir token olup, bir ons London Good Delivery altınını destekler. Bu altın, Brinks’in Birleşik Krallık’ın başkentindeki LBMA onaylı altın kasasında güvenli bir şekilde saklanır. Bu sayede Pax Gold, değerli metal sahibi olmak isteyenler için kullanılabilir ve aynı zamanda dijital ödemelerde kullanılabilecek bir kripto para birimidir.
►Digix Gold ise Singapur’da depolanan ve üç ayda bir bağımsız denetçiler tarafından doğrulanan yüzde 99,99 saflıktaki bir gram altınla desteklenir. Bu da kullanıcılara güvenilir bir şekilde değerli metal sahibi olma ve altınlarını dijital bir varlık olarak taşıma imkanı sunar.
İçeriklerimizden anında haberdar olmak için bizleri Google News üzerinden takip edebilirsiniz!
Algoritmik Stablecoin
Algoritmik stablecoin’ler, herhangi bir fiziksel teminatla desteklenmeyen, fiyatını takip ettiği fiat para birimiyle sabit tutmak için özel algoritmalar ve akıllı sözleşmeler kullanarak piyasada dolaşımdaki token arzını otomatik olarak düzenleyen karmaşık stablecoin modellerindendir. Adından da anlaşılacağı üzere, bu tür stablecoin’lerin değeri, piyasa koşullarına göre sürekli olarak artırılarak veya azaltılarak istikrarlı bir seviyede tutulmaya çalışılır.
Bu algoritmik stabilite mekanizması, özellikle tokenin sabitlendiği fiat para birimine (örneğin dolar veya euro) göre piyasa fiyatının altına düştüğünde, akıllı sözleşmeler tarafından token arzının azaltılması ile uygulanır. Buna karşılık, stablecoin’in değeri itibari parayı aştığında, sistem yeni stablecoin’lerin piyasaya sürülmesini tetikleyerek arzı artırır.
Kripto Destekli Stablecoin
Kripto teminatlı stablecoin’ler, kripto para birimlerini içeren sepetlerden oluşur. Fiyatları oldukça değişken olduğundan, yeterli teminatla desteklenirler ve düşük değerli teminatlar için akıllı sözleşmelerde tasfiyeye tabi tutulurlar. Örneğin, MakerDAO’nun DAI’si 1 dolara sabitlenmiştir ve bu sistemin sıra dışı koşullara uyum sağlamak için yönetişim ve açık artırma yönetimi değişiklikleri yapması gerektiğini 12 Mart 2020’deki “siyah kuğu” etkinliğiyle öğrenmiştir. Bu değişiklikler başarılı oldu ve DAI’nin piyasa değeri 4 milyar doların üzerine çıktı.
İlginizi Çekebilir:ABD Hükümeti, 8.200 Adet Bitcoin Sattı!
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.