ZetaChain (ZETA) Nedir?

ZetaChain (ZETA), tüm blockchain ekosistemlerine yerel erişim sağlayan ilk Universal Blockchain’tir. Bitcoin ve Dogecoin gibi akıllı sözleşme desteği olmayan zincirlere programlanabilirlik getirerek, geliştiricilerin güvenlik veya kullanıcı deneyiminden ödün vermeden gerçek anlamda birlikte çalışabilir uygulamalar oluşturmasını mümkün kılar. Cosmos SDK ve CometBFT ile inşa edilen ZetaChain, 5 saniyelik kesinlik (finality), Core ve Observer-Signer validator’lar, tüm bağlı zincirlerde güvenliği önceliklendiren teşvik mekanizmalarıyla çalışır.

Universal EVM, Universal Smart Contract ve ZRC-20 token standardı ile zincirler arası varlık yönetimi, likidite erişimi ve birleşik kullanıcı deneyimi sunar. GSR, CMT Digital, Blockchain.com, Jane Street Capital, LongHash Ventures, Sky9 Capital, Foundation Capital, TPC, LIF, Vy Capital, Human Capital, Krust, Vista Lab ve Kudasai gibi yatırımcılar tarafından 27 milyon dolar fonlanan ZetaChain, blockchain’lerin internet kadar erişilebilir, çeşitli ve bağlantılı olmasını hedefler. Bu yazıda, ZetaChain’in ne olduğunu, nasıl çalıştığını, kullanım alanlarını, avantajlarını, risklerini, tokenomik yapısını, ekibini ve yatırımcılarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

ZetaChain (ZETA) Nedir?

ZetaChain, her blockchain’e yerel erişim sunan bir Universal Blockchain olarak tasarlanmıştır. Bitcoin, Ethereum, Solana, BNB Chain, TON ve daha fazlasını tek bir platformda birleştirir; bu, geliştiricilerin tek bir akıllı sözleşmeyle birden fazla zincirde işlem yapabilmesini sağlar. ZetaChain, Universal EVM ile EVM uyumlu akıllı sözleşmelerin tüm zincirlerden çağrılmasını, Universal Smart Contract ile zincirler arası okuma/yazma işlemlerini, ZRC-20 token standardı ile yerel varlık transferlerini destekler.

Hub-and-Soke mimarisiyle tüm çapraz zincir mesajları ZetaChain üzerinden geçer; bu, yeni zincirlerin entegrasyonunu kolaylaştırır ve güvenlik kurallarını tek noktadan uygular. ZetaChain, Cosmos SDK, CometBFT ve Cosmos EVM ile inşa edilmiştir; modüler yapı, hızlı kesinlik ve tam EVM uyumluluğu sunar. ~4 saniyelik blok süresi, yüzlerce TPS kapasitesi ve güvenli çapraz zincir etkileşimleri için özel altyapı ile çalışır.

ZetaChain’in Amacı

Blockchain devrimi, açık, sınırsız ve kullanıcı kontrolünde bir dijital dünya vaat etti. Ancak bugün, izole ekosistemler ve teknik sınırlar nedeniyle yenilik kısıtlanmakta, kullanıcılar dijital silolara hapsolmaktadır. Bu parçalanma, merkeziyetsizliğin temel vaadini tehdit eder. ZetaChain, blockchain teknolojisinin sınır tanımayan açıklık ve yenilik vaadini gerçekleştirmeyi amaçlar. Universal Blockchain olarak, merkeziyetsiz dünyanın Universal Giriş Noktası olmayı hedefler; tüm zincirler arasında gerçek bağlantı ve özgürlük sağlar. Bitcoin’e programlanabilirlik, DeFi’ye birleşik likidite, sosyal uygulamalara evrensel dijital sahiplik sunar. ZetaChain, zincirler arası duvarları kaldırarak, kripto paranın internet kadar erişilebilir ve bağlantılı olmasını sağlar.

ZetaChain Nasıl Çalışır?

ZetaChain, Hub-and-Soke mimarisiyle çalışır:

• Hub: ZetaChain, tüm çapraz zincir aktivitelerini koordine eden ana katmandır.
• Spoke’lar: Ethereum, Solana, Sui, TON, Bitcoin gibi dış zincirler standart protokollerle bağlanır.

Tüm çapraz zincir mesajları ve işlemler ZetaChain üzerinden geçer; bu, tutarlı işlem, kolay zincir entegrasyonu ve tek noktadan güvenlik sağlar.

Validator’lar:

• Core Validator’lar: ZetaChain node’u çalıştırır, CometBFT konsensüsüne katılır, blok üretir. Gerekli ZETA stake eden herkese açıktır. İşlem ücretleri ve ödüllerle teşvik edilir; kötü niyetli davranışta slashing uygulanır.
• Observer-Signer Validator’lar: Hem ZetaChain node’u hem ZetaClient çalıştırır. Bağlı zincirlerdeki çapraz zincir olaylarını izler, oylama yapar, çoğunluk onayıyla çıkış işlemlerini koordine eder. Threshold Signature Scheme (TSS) ile imzalar; tek validator özel anahtarı kontrol etmez.

Modüller:

• CrossChain Module: Çapraz zincir işlemlerinin (CCTX) durumunu ve yaşam döngüsünü yönetir. Gelen olaylar doğrulanınca yeni CCTX kaydı oluşturur, durum günceller, giriş/çıkış parametrelerini saklar.
• Observer Module: Observer setini yönetir, oylama mekanizmalarını, konsensüs politikalarını içerir. Yetkili observer listesini tutar, her olay için oy sandığı oluşturur, eşik ve desteklenen zincir parametrelerini tanımlar.
• Fungible Module: Bağlı zincirlerden gelen varlıkları temsil eden ZRC-20 token’larını dağıtır, likidite havuzlarını yönetir, ZetaChain’den omnichain akıllı sözleşmelere çağrı yapılmasını sağlar.
• Emissions Module: Ödülleri observer’lara, validator’lara, TSS signer’lara dağıtır. Katılım metriklerine göre hesaplar, önceden fonlanmış havuzdan dağıtır.
• Authority Module: İdari işlevler ve izin kontrollerini kapsar. Admin gruplarını ve izinlerini tutar, sadece yetkili varlıkların hassas işlemleri yapmasını sağlar.

Protokol Sözleşmeleri:

• ZetaChain Üzerinde:

  • GatewayZEVM: Çıkış işlemlerinin ana giriş noktası. Varlık çekme, dış sözleşme çağrısı, ZRC-20 mint/burn mantığını yönetir.

  • ZRC-20: Bağlı zincirlerden gelen varlıkları temsil eden ERC-20 uyumlu token’lar.

  • ContractRegistry: Dağıtılmış protokol sözleşmelerinin metadata’sını saklar.

• Bağlı EVM Zincirlerinde:

  • GatewayEVM: Giriş işlemlerinin giriş noktası. Depozito, ZetaChain’e sözleşme çağrısı, observer’ların izlemesi için olay yayınlar.

  • ERC20Custody: Çapraz zincir transferleri için yatırılan ERC-20 varlıklarını saklar.

  • ContractRegistry: Bağlı zincirdeki protokol sözleşmelerinin metadata’sını sağlar.

Çapraz Zincir İşlem Akışı:

• Gelen (Bağlı Zincir → ZetaChain): Kullanıcı gateway sözleşmesiyle etkileşime girer → Observer’lar olayı tespit eder → ZetaChain’de oylama → Çoğunluk onayıyla CCTX güncellenir, varlık mint edilir, hedef sözleşme çağrılır.

• Çıkan (ZetaChain → Bağlı Zincir): GatewayZEVM çağrılır → Validator’lar isteği işler → TSS ile imzalanır → Hedef zincire yayınlanır → Başarıda tamamlanır, başarısızlıkta geri dönüş (revert) yapılır.

ZetaChain Kullanım Alanları

ZetaChain, şu alanlarda kullanılır:

• Bitcoin: Yerel DeFi etkileşimleri, aracı olmadan yeni getiri fırsatları, Bitcoin’i geniş kripto ekonomisine güvenli dahil etme.
• DeFi: Birleşik likidite ve yürütme merkezi; DEX’ler, getiri toplayıcılar, stablecoin’ler, para piyasaları.
• Sosyal, Oyun, NFT: Her blockchain’te dijital varlık basma, ticaret, yönetim; yaratıcılar, koleksiyoncular, oyuncular için basit birlikte çalışabilirlik.
• Altyapı: Merkeziyetsiz, güvenli temel; önde gelen validator’larla kurumsal düzeyde güvenilirlik.

Kullanım Adımları:

1. MetaMask ile ZetaChain’e bağlanın.
2. Varlıkları köprüleyin veya doğrudan ZETA ile işlem yapın.
3. Solidity ile Universal Smart Contract geliştirin.
4. Her zincirden çağrı yapın, likiditeye erişin.
5. ZRC-20 ile yerel varlık transferi yapın.

ZetaChain’in Avantajları

• Zincir Orkestrasyonu: Tek sözleşmeyle çoklu zincir işlemleri.
• İleri Uyumluluk: Yeni zincirler eklendiğinde otomatik uyum.
• Yerel Token Transferi: Sarılmış varlık olmadan, birleşik likidite havuzları.
• Tanıdık Geliştirici Deneyimi: Solidity, Foundry, Hardhat, Ethers.js desteği.
• Gasless EVM: Çağrı zincirinde sadece gaz, ZetaChain’de ücretsiz yürütme.
• Güvenlik: TSS, slashing, bonded stake ile ekonomik güvenlik.

ZetaChain Tokenomics

ZETA Token Bilgileri:

• Token Adı: ZETA

• Toplam Arz: 2,100,000,000

• Dağıtım:

  • User Growth Pool: %10 (210M) – Kullanıcı büyümesi, airdrop, cüzdan kampanyaları.

  • Ecosystem Growth Fund: %12 (252M) – Geliştirici hibeleri, ortaklıklar.

  • Validator Incentives: %10 (210M) – 4 yıl blok ödülleri.

  • Liquidity Incentives: %5.5 (115.5M) – Likidite teşvikleri.

  • Protocol Treasury: %24 (504M) – Sigorta, bug bounty, geliştirme.

  • Core Contributors: %22.5 (472.5M) – Ekip.

  • Purchasers and Advisors: %16 (336M) – Yatırımcılar, danışmanlar.

• Enflasyon: 4 yıl sonra ~%2.5 yıllık hedef.

• Token Anchoring (23 Ekim 2024): 1.5B ZETA kalıcı olarak ZetaChain’e sabitlendi; Ethereum’a maksimum 600M transfer edilebilir.

ZETA Kullanım Alanları:

• ZetaChain EVM gazı.
• Çapraz zincir mesajlaşmada aracı varlık (burn/mint).
• Çıkış işlemlerinde gaz ödemesi için core pool’larda değişim.
• Validator stake ve delegasyon.
• Yönetişim oylamaları.

ZetaChain Yatırımcıları

27 milyon dolar topladı:

• Tier 2: GSR, CMT Digital, Blockchain.com, Jane Street Capital.
• Tier 3: LongHash Ventures, Sky9 Capital, Foundation Capital.
• Tier 4: TPC, LIF, Vy Capital, Human Capital, Krust, Vista Lab, Kudasai.

ZetaChain’in Teknik Altyapısı

• Universal EVM: Her zincirden çağrılabilir,birlikte çalışabilirlik.
• Universal Smart Contract: ZetaChain’de yerel dağıtılır, tüm zincirlere okur/yazar.
• Universal NFT/Token Standardı: ERC-721/ERC-20 varlıkları her zincirde basılır, transfer edilir. Kaynak zincirde yakılır, hedefte mint edilir. Kalıcı ID, revert desteği.
• TSS Adresleri: Validator’lar tarafından merkeziyetsiz yönetilir, varlık saklar.
• Core Liquidity Pools: ZETA ve diğer varlıklarla çapraz zincir gaz ödemesi.

ZetaChain’in Geleceği

ZetaChain, mainnet ile tüm zincirleri birleştiren evrensel bir platform olacak. Bitcoin’e akıllı sözleşme, DeFi’ye sınırsız likidite, NFT’lere evrensel sahiplik sunacak. Geliştiriciler tek sözleşmeyle tüm zincirlerde çalışacak; kullanıcılar aracı olmadan varlık transfer edecek. ZetaChain, blockchain’lerin internet gibi bağlantılı, erişilebilir ve çeşitli olmasını sağlayacak.

ZetaChain Ekibi

• Ankur Nandwani (Kurucu Ortak): Vizyon ve strateji.
• Charlie Pyle (Kurucu Ortak): Teknik liderlik.
• Charlie McCowan (Siber Güvenlik ve DevOps Başkanı): Güvenlik altyapısı.
• Jonathan Covey (Topluluk Başkanı): Topluluk büyümesi.
• Denis Fadeev (Geliştirici Deneyimi Başkanı): Geliştirici araçları.
• Michelle Kang (Pazarlama Danışmanı): Marka ve iletişim.

Resmi Bağlantılar

• Website
• X (Twitter)
• Whitepaper

 

Son dakika kripto para haberleri için hemen tıkla

Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.