ATA AHMET AVCI 
Ethereum (ETH) ’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, Ethereum ekosisteminde iyi bir sosyal felsefenin en çok ihtiyaç duyulduğu alanın altyapı değil, uygulama katmanı olduğunu ifade etti. Uygulama katmanı, geliştiricilerin Ethereum’un temel yapısı üzerine merkeziyetsiz uygulamalar inşa ettiği ve bu uygulamaların işleyişine dair temel kararların alındığı bölümü temsil ediyor.
Buterin, 12 Nisan tarihinde sosyal medya platformu Warpcast üzerinden bir kullanıcının, Ethereum’un temel değerlerine bağlı yeni nesil geliştiricilere ihtiyaç duyduğu yönündeki yorumuna yanıt vererek bu görüşe farklı bir perspektiften yaklaştı:
“Uygulamalar %80 oranında özel amaçlıdır. Hangi uygulamaları geliştireceğiniz, Ethereum’un ve Ethereum uygulamalarının dünya için ne ifade ettiğine dair fikirlerinize bağlıdır. Bu nedenle, bu konu üzerine sağlam fikirlerin olması çok kritik.
Genel Amaçlı Teknolojiler ve İdeolojinin Etkisi
Buterin, bir programlama dili olan C++ üzerinden verdiği örnekte, genel amaçlı araçların yaratıcısının ideolojisinden çok fazla etkilenmeyebileceğini belirtti.
“C++ bir totaliter, ırkçı ve faşist tarafından geliştirilmiş olsaydı, bu onun daha kötü bir dil olmasını sağlamazdı,”
diyen Buterin, altyapı katmanlarının bu anlamda daha az etkilenebilir olduğunu savundu.
Ancak Ethereum’un birinci katmanının (Layer 1) bu açıdan tamamen nötr olmadığını da vurguladı. Proof-of-Stake (PoS) sistemine geçiş ve light client (hafif istemci) desteği gibi adımların arkasında felsefi tercihler olduğunu belirtti.
“Merkeziyetsizliğe inanmayan biri, light client’lar veya gelişmiş hesap soyutlamaları oluşturmazdı. Enerji israfını umursamayan biri ise PoS’a geçmek için yıllarını harcamazdı,” ifadelerini kullanan Buterin, buna rağmen Ethereum’un yaklaşık %50 oranında genel amaçlı sayılabileceğini söyledi.
Uygulamaların Sosyal Felsefesi: İyi ve Kötü Örnekler
Vitalik Buterin, uygulamaların sadece teknik yapılarına değil, arkasında yatan değer sistemlerine göre de değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor. Ona göre, bazı uygulamalar kullanıcıyı koruyan, toplumsal fayda gözeten bir yaklaşımla tasarlanırken, bazıları sadece kâr odaklı ve zarar verici sonuçlar doğurabilecek şekilde geliştiriliyor.
İyi sosyal felsefeye sahip uygulamalara örnek olarak Railgun, Farcaster, Polymarket ve Signal’ı gösteren Buterin, bu uygulamaların kullanıcıya “arka planda doğru olanı” sunmayı temel alan bir anlayışla geliştirildiğini belirtti. Özellikle Signal ve Farcaster gibi platformların kullanıcı gizliliği, güvenliği ve merkeziyetsizlik ilkelerine bağlı kalarak hareket ettiğini vurgulayan Buterin, bu yaklaşımların Ethereum ekosistemi için doğru yönde atılmış adımlar olduğuna dikkat çekti. Her ne kadar bu uygulamaların kendi içinde eksiklikleri olsa da, genel felsefelerinin toplumsal sorumluluk bilinci taşıdığını ifade etti.
Buna karşın, Buterin’in eleştirdiği uygulamalar arasında Pump.fun, Terra ve onun yerel token’ı LUNA ile birlikte iflas eden kripto borsası FTX yer alıyor. Bu platformların, arkasında sağlam bir toplumsal vizyon bulunmadan, kullanıcıları risk altına sokan, spekülatif ve kısa vadeli kazançlara odaklı yapılar olduğunu belirten Buterin, bu tür uygulamaların Ethereum’un temsil etmek istediği değerlerle çeliştiğini dile getirdi.
Sonuç olarak Buterin’in mesajı net: bir uygulamanın ne yaptığı, doğrudan geliştiricilerin neye inandığıyla şekilleniyor. Bu da Ethereum’un geleceğinde yalnızca teknolojik gelişmelerin değil, aynı zamanda felsefi ve etik duruşların da belirleyici olacağı anlamına geliyor.
Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.