Emre Yumlu 
Linea, Ethereum ağını ölçeklendirmek için tasarlanmış bir Katman 2 (L2) çözümüdür. Merkeziyetsiz uygulamaların (dApp’ler) düşük maliyetlerle çalışmasını sağlar ve Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile tam uyumluluk sunarak mevcut uygulamaların kolayca taşınmasını veya yeni uygulamaların geliştirilmesini mümkün kılar. Öyleyse detaylarıyla birlikte Linea (LINEA) nedir, ne işe yarar? İnceleyelim.
Linea Nedir? Ne İşe Yarar?
Linea, Ethereum’un güvenliğini korurken işlem hızını artırır ve maliyetleri düşürür, böylece Web3 ekosisteminde daha erişilebilir bir deneyim sunar.
Linea, işlemlerin doğruluğunu kanıtlamak için Dirençli Kafes Tabanlı Kriptografi ile sıfır bilgi kanıtları (zero-knowledge proofs) kullanır. Bu kanıtlar, işlemlerin detaylarını ifşa etmeden Ethereum ana ağına (mainnet) gönderilir. Bu yöntem, tüm işlemlerin Ethereum’un işlem defterine güvenli bir şekilde kaydedilmesini sağlarken, maliyetleri önemli ölçüde azaltır. Linea, Ethereum’un değerini güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda geliştirici ekosistemini destekler ve uzun vadeli ekonomik modeline katkıda bulunur.
Linea Ekosistemi
Linea, çok yönlü bir ekosistemle farklı sektörlerde kullanım için tasarlanmıştır. Bu alanlar arasında köprüleme, NFT’ler, merkezi borsalar (CEX), cüzdanlar, altyapı, DeFi, launchpad’ler, veri servisleri, geliştirme araçları ve eğlence sektörü yer alır.
Köprü
-
Stargate: Layer Zero tabanlı bir likidite transfer protokolü olan Stargate, kullanıcıların varlıklarını güvenli ve hızlı bir şekilde taşımalarını sağlar.
-
Orbiter Finance: Katman 2 çapraz toplama köprüsü olan Orbiter Finance, Ethereum ve diğer kripto paraları dYdX, Optimism, Arbitrum gibi ağlara düşük maliyetle ve hızlı bir şekilde transfer etmeye olanak tanır.
Ethereum Name Service (ENS) Entegrasyonu
Linea, Ethereum Name Service (ENS) EIP-3668 standardını üretimde kullanan ilk sıfır bilgi Katman 2 ağıdır. EIP-3668, CCIP Read fonksiyonunu ekleyerek ENS’nin Linea gibi Katman 2 ağlarında güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlar. Linea’daki ENS isimleri, name.linea.eth formatında kullanılır ve kullanıcıların karmaşık adresler yerine kolay hatırlanabilir isimlerle işlem yapmasına olanak tanır. Bu isimler, bir NFT olarak ilgili hesaba verilir.
ENS Kayıt Şartları
-
İnsanlık Kanıtı (Proof of Humanity): Bir linea.eth adı kaydetmek için hesabın İnsanlık Kanıtı’nı geçmiş olması gerekir.
-
Yeterli ETH: İşlem ücretlerini karşılamak için Linea üzerinde yeterli ETH bulunmalıdır.
-
Tek İsim Kuralı: Her hesap yalnızca bir linea.eth adı kaydedebilir.
-
Kayıt Süresi: Varsayılan kayıt süresi üç yıldır ve bu süre değiştirilemez.
Linea’nın Farkı Nedir?
Linea, sıfır bilgi (zk) rollup teknolojisini kullanarak Ethereum’un ölçeklenebilirliğini artırır. Rollup’lar, işlemleri Katman 2’de işler ve bunları Ethereum ana ağına toplu olarak gönderir, böylece gaz ücretlerini önemli ölçüde düşürür. Linea, tam EVM uyumluluğu ile diğer Katman 2 ağlarından ayrılır. Bu, geliştiricilerin Ethereum’da kullanılan araçlar (MetaMask, Hardhat, Truffle, Foundry) ile aynı şekilde çalışabilmesini sağlar, böylece dApp’lerin taşınması veya yeni geliştirilmesi kolaylaşır.
Linea’nın sıfır bilgi rollup’ları, işlemleri doğrulayan geçerlilik kanıtları (validity proofs) ile çalışır. Bu, Optimistic Rollup’ların aksine, yedi günlük bir itiraz süresi gerektirmez ve anında işlem kesinliği sağlar. Ayrıca, Linea’nın Dirençli Kafes Tabanlı Kriptografisi, kuantum bilgisayar saldırılarına karşı dayanıklılık sunar, bu da ağın uzun vadeli güvenliğini artırır.
Linea’nın Özellikleri
-
Tam EVM Uyumluluğu: Geliştiriciler, kod değişikliği yapmadan Ethereum dApp’lerini Linea’ya taşıyabilir.
-
Düşük Ücretler ve Yüksek Hız: Zk-rollup teknolojisi, işlemleri hızlı ve düşük maliyetle gerçekleştirir.
-
Güvenlik: Ethereum’un güvenliğini korurken, sıfır bilgi kanıtlarıyla ek güvenlik sağlar.
-
Geliştirici Dostu: MetaMask, Infura gibi araçlarla entegrasyon, geliştirme sürecini kolaylaştırır.
-
Ekonomik Uyum: ETH ve LINEA yakma mekanizması, Ethereum’un değerini destekler ve ekosistemi güçlendirir.
LINEA Tokenomics
LINEA token, ekosistemi koordine etmek, gerçek kullanımı ödüllendirmek, uyumlu uygulamaları ve geliştiricileri desteklemek ve Ethereum’un uzun vadeli gelişimini finanse etmek için tasarlanmış bir ekonomik araçtır. Token dağılımı şu şekildedir:
-
Ekosistem: %85
-
Consensys Hazinesi: %15
-
Erken Katkıda Bulunanlar: %10
Linea’da ETH, gaz olarak kullanılır ve hem ETH hem de LINEA token’ları Katman 2 ücretlerinden yakılır, bu da Ethereum’un değerini artırır ve token kıtlığını destekler.
Linea’nın Ortakları
Linea, MetaMask, Aave, 1inch, Chainlink, Circle, ENS, Etherex, Fireblocks, Lido, Mastercard, Sharplink ve Consensys gibi önde gelen projelerle iş birliği yapar. Bu ortaklıklar, Linea’nın DeFi, NFT, ödeme sistemleri ve tokenizasyon gibi alanlarda güçlü bir ekosistem oluşturmasını sağlar.
Linea Ekibi
Linea, Consensys tarafından geliştirilmiş olup, deneyimli bir ekip tarafından yönetilir:
-
Joseph Lubin – Kurucu ve CEO
-
Rob Dawson – Teknoloji Direktörü (CTO)
-
Chris McKibbin – Operasyon Direktörü (COO)
-
Simon Morris – Strateji Direktörü
-
Cole D’Ambrosio – Finans Direktörü (CFO)
-
Mark D. Young – Gelir Direktörü ve Veri Danışmanı
Linea, Ethereum’un ölçeklenebilirliğini artırarak Web3’ün geleceğini şekillendirmeyi hedefler. Geliştiriciler için kolaylık, kullanıcılar için düşük maliyet ve Ethereum’un güvenliği ile birleşen Linea, merkeziyetsiz uygulamaların yaygınlaşmasında önemli bir rol oynar.
Resmi Bağlantılar
Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.