Emre Yumlu 
Hyperliquid, merkeziyetsiz bir L1 blok zinciri olarak, vadeli işlem sözleşmeleri (perps) ve spot varlık ticareti için optimize edilmiş bir platformdur. Hyperliquid, yüksek performanslı, tamamen zincir üstü (onchain) bir finansal piyasa sunan Layer 1 (L1) blok zinciri olarak dikkat çekiyor. Peki, Hyperliquid tam olarak nedir, ne işe yarar ve neden bu kadar ilgi çekiyor? Bu yazıda, Hyperliquid’in trading mekanizmalarını, özelliklerini ve DeFi dünyasındaki yerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Hyperliquid Nedir? Ne İşe Yarar?
Hyperliquid, merkeziyetsiz bir L1 blok zinciri olarak, vadeli işlem sözleşmeleri (perps) ve spot varlık ticareti için optimize edilmiş bir platform sunar. Geleneksel borsaların aksine, Hyperliquid’in tüm işlemleri zincir üstünde gerçekleşir ve HyperCore adı verilen yüksek performanslı bir emir defteri motoru tarafından desteklenir. Bu sistem, saniyede 200.000 emir işleme kapasitesine sahiptir ve HyperBFT konsensüs mekanizması sayesinde bir blok finality’si ile hızlı ve güvenilir bir deneyim sağlar.
Hyperliquid’in temel amacı, finansal piyasaları demokratikleştirmek ve merkezi borsaların (CEX) sunduğu hız ve likiditeyi, merkeziyetsiz bir yapıda sunmaktır. Platform, USDC’yi teminat olarak kullanarak 100’den fazla vadeli işlem sözleşmesi ve spot varlık ticareti imkanı sunar. Ayrıca, Hyperliquid’in kendine özgü “hyperps” ürünleri, fiyat manipülasyonuna karşı dirençli bir fiyatlandırma modeli ile öne çıkar.
İşte platformun temel işlevleri ve sunduğu avantajlar:
1. Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Perpetual Futures)
Hyperliquid, vadeli işlem sözleşmeleri (perps) ticareti için güçlü bir altyapı sağlar. Perps, son kullanma tarihi olmayan türev ürünlerdir ve trader’lar, bir varlığın fiyatına long (yükseliş) veya short (düşüş) pozisyonları alarak spekülasyon yapabilir. Hyperliquid’in perps piyasası, USDC teminatlı ve genellikle USDT cinsinden fiyatlandırılmış lineer sözleşmeler (quanto contracts) kullanır. Bu, kar ve zararların USDC cinsinden hesaplandığı anlamına gelir.
Platform, PURR-USD ve HYPE-USD gibi bazı istisnalar hariç, çoğu sözleşmede USDT fiyatlandırmasını tercih eder. Bu istisnai sözleşmeler, Hyperliquid’in spot piyasasında likiditeye sahip olan varlıklar için USDC cinsinden fiyatlandırılır. Sözleşmelerin basit ve standart yapısı, yeni başlayanlar için bile erişilebilir bir deneyim sunar.
Hyperps
Hyperliquid’in en dikkat çekici özelliklerinden biri “hyperps” adlı vadeli işlem ürünüdür. Geleneksel perps’ler, spot veya endeks oracle fiyatlarına bağlıyken, hyperps’ler Hyperliquid’e özgü bir hareketli ortalama hyperp işaret fiyatı kullanır. Bu, fiyat manipülasyonuna karşı daha dirençli bir sistem oluşturur ve özellikle yüksek volatilite dönemlerinde fiyat istikrarını destekler. Hyperps’lerdeki fonlama oranları (funding rates), piyasa dengesini teşvik etmek için tasarlanmıştır ve trader’ların pozisyonlarını dengeli tutmasını sağlar.
2. Zincir Üstü Emir Defteri
Hyperliquid’in emir defteri, tamamen zincir üstü çalışır ve HyperCore tarafından desteklenir. Bu sistem, merkezi borsaların hızına rakip olacak şekilde optimize edilmiştir. Emir defteri, dış borsa (CEX) fiyatlarını ve Hyperliquid’in kendi piyasa durumunu birleştiren işaret fiyatları (mark prices) kullanır. Bu, özellikle likidasyonlar sırasında manipülasyonu önlemek için kritik bir özelliktir.
Platformun yüksek performanslı altyapısı, saniyede yüz binlerce emri işleyebilir ve HyperBFT konsensüs mekanizması sayesinde işlemler bir blok içinde kesinleşir. Bu, trader’lar için düşük gecikme süresi ve güvenilir bir deneyim anlamına gelir. Ayrıca, emir defterinin şeffaf yapısı, insider avantajlarını ortadan kaldırır ve piyasanın adil olmasını sağlar.
Hyperliquid’e komisyon indirimli kayıt olmak için buraya tıklayınız.
3. Ücret Yapısı ve Topluluk Odaklı Model
Hyperliquid’in ücret yapısı, hem vadeli işlemler hem de spot ticaret için ayrı ayrı tanımlanmıştır. Ancak, bir trader’ın ücret kademesi, toplam işlem hacmine (vadeli işlem hacmi + 2x spot hacmi) bağlıdır. Maker emirleri için geri ödemeler (rebates) sürekli olarak trader’ın cüzdanına aktarılırken, referans ödülleri ayrı bir şekilde talep edilebilir.
Merkezi borsaların aksine, Hyperliquid’in ücretleri topluluğa fayda sağlar. Ücretler, Hyperliquid Protokolü (HLP), yardım fonu ve spot token deployer’ları arasında dağıtılır. Spot token deployer’ları, kendi token’larından elde edilen ücretlerin %50’sine kadarını alabilir. Yardım fonu ise varlıklarının çoğunu Hyperliquid’in yerel likit varlığı olan HYPE’de tutar.
Builder Kodları
DeFi geliştiricileri, Hyperliquid’de “builder kodları” aracılığıyla ek gelir elde edebilir. Bir trader, belirli bir emir için builder kodunu onaylayarak maksimum bir ücret belirtebilir. Builder’lar, en az 100 USDC’lik bir vadeli işlem hesabına sahip olmalıdır. Bu sistem, DeFi ekosistemindeki yenilikçileri teşvik eder ve platformun geliştirici dostu yapısını güçlendirir.
4. Emir Türleri ve Risk Yönetimi
Hyperliquid, trader’ların ihtiyaçlarına uygun çeşitli emir türleri sunar:
-
Piyasa Emirleri: Anında işlem yapmak için kullanılır.
-
Limit Emirleri: Belirli bir fiyat seviyesinde alım veya satım yapmayı sağlar.
-
Kar Al/Zarar Durdur (TP/SL): Trader’ların karlarını kilitlemesine veya zararlarını sınırlamasına olanak tanır.
TP/SL emirleri, özellikle volatil piyasalarda risk yönetimi için kritik öneme sahiptir. Bu emirler, zincir üstü işlenir ve şeffaf bir şekilde yürütülür, böylece trader’lar pozisyonlarını otomatik olarak yönetebilir.
5. Margin ve Likidasyon Süreçleri
Hyperliquid’in margin sistemi, genellikle USDC teminatına dayanır. Trader’lar, çapraz margin (tüm pozisyonlar için ortak teminat havuzu) veya izole margin (belirli pozisyonlar için ayrılmış teminat) arasında seçim yapabilir. Başlangıç margin oranı, kullanılan kaldıraç oranına bağlıdır (örneğin, 50x kaldıraç için %1, 3x kaldıraç için %16,7). Bakım margin’ı ise başlangıç margin’ının yarısıdır ve likidasyon seviyesini belirler.
Likidasyon, bir hesabın öz sermayesinin bakım margin’ının altına düştüğünde tetiklenir. Bu durumda, pozisyonları kapatmak için piyasa emirleri gönderilir. Eğer bu yeterli olmazsa, likidator kasası aracılığıyla geri durdurma likidasyonu gerçekleşir ve bakım margin’ı iade edilmez. Likidasyon karları, topluluğa (HLP) dağıtılır ve insider’lara fayda sağlamaz. Trader’lar, likidasyondan kaçınmak için zarar durdur emirleri kullanabilir.
Otomatik Kaldıraç Azaltma (ADL)
Eğer likidasyonlar negatif bakiyeleri çözemezse, otomatik kaldıraç azaltma (ADL) devreye girer. ADL, yüksek kaldıraçlı veya yüksek kar/zarar oranına sahip trader’ların pozisyonlarını kapatarak platformun solvabilitesini korur. Bu, kötü borç oluşmasını önler ve yalnızca açık pozisyonu olan trader’ları etkiler.
6. Fonlama Oranları
Fonlama oranları, vadeli işlem sözleşmelerinin spot fiyatlarla uyumlu kalmasını sağlamak için kullanılır. Hyperliquid’de fonlama, her saat başı ödenir (8 saatlik oranın 1/8’i). Formül, ortalama premium endeksi ile faiz oranı farkını dikkate alır ve saatte %4 ile sınırlıdır. Fonlama oranları, piyasa dengesizliklerini teşvik ederek trader’ların pozisyonlarını dengelemesini sağlar.
7. Kullanıcı Arayüzü ve Diğer Özellikler
Hyperliquid’in kullanıcı arayüzü, gerçek zamanlı emir defteri verileri, pozisyon yönetimi ve tahmini likidasyon fiyatları gibi özellikler sunar. Ancak, fonlama ödemeleri veya likidite değişimleri nedeniyle likidasyon fiyat tahminleri değişebilir. Trader’ların, kesin likidasyon formüllerini takip etmesi önerilir.
Platform ayrıca, kendi kendine işlem yapmayı önleme (self-trade prevention) mekanizması ile piyasa manipülasyonunu engeller. Bu, trader’ların kendi emirlerine karşı işlem yapmasını önler ve piyasa bütünlüğünü korur.
Hyperliquid’in Avantajları
-
Merkeziyetsizlik: Tüm işlemler zincir üstü gerçekleşir ve şeffaftır.
-
Yüksek Performans: HyperCore ve HyperBFT, hızlı ve güvenilir bir deneyim sunar.
-
Topluluk Odaklı: Ücretler ve likidasyon karları, topluluğa ve geliştiricilere fayda sağlar.
-
Güvenlik: İşaret fiyatları ve likidasyon mekanizmaları, manipülasyona karşı dirençlidir.
-
Erişim Kolaylığı: DeFi cüzdanları veya e-posta ile giriş yapılarak kullanılabilir.
HYPE Tokenomics
Toplam HYPE arzı 1 milyar tokendir ve resmi olarak 29 Kasım 2024’te piyasaya sürülmüştür. Herhangi bir fon toplama süreci gerçekleştirilmediği için yatırımcılara ayrılmış bir pay bulunmamaktadır. Dağıtım detayları şu şekildedir:
-
%31,0: Genesis dağıtımı, erken dönem Hyperliquid kullanıcılarına puanlarına göre airdrop ile verildi. Tamamen likit.
-
%38,888: Gelecekteki dağıtımlar ve topluluk ödülleri için ayrıldı.
-
%23,8: Ekip için ayrıldı; bu tokenler 1 yıllık kilitlenmenin ardından dağıtılmaya başlanacak. Tokenlerin çoğu 2027–2028 yılları arasında hak edilecek, bir kısmı ise 2028 sonrasında da hak edilmeye devam edecek.
-
%6,0: Hyper Foundation’a ayrıldı.
-
%0,3: Topluluk hibeleri için ayrıldı.
-
%0,012: HIP-2 için ayrıldı.
Hyperliquid Kurucu Ekibi
Hyperliquid, 2022 yılında Jeff Yan ve iliensinc tarafından Singapur’da kuruldu. Harvard mezunu olan bu ikili, FTX’in çöküşünün ardından merkeziyetsiz türev borsası ihtiyacını karşılamak amacıyla Hyperliquid’e yöneldi.
Ekipte Caltech, MIT, Citadel ve Hudson River Trading gibi kurumlardan gelen uzmanlar yer almakta. Daha önce merkezi borsa Chameleon Trading’in kurucu ortağı olan Jeff Yan liderliğindeki Hyperliquid ekibi, herhangi bir risk sermayesi desteği almadan kendi kaynaklarıyla ilerlemeyi tercih etti.
Resmi Bağlantılar
- Whitepaper: Hyperliquid Whitepaper
- Discord: Hyperliquid Discord
- X (Twitter): Hyperliquid Discord
Ayrıca Hyperliquid nasıl kullanılır? Konulu yazımızı incelemek için tıklayınız.
HyperLiquid Nasıl Kullanılır ? Balina Cüzdanları Nasıl Takip Edilir?
Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.