Osman Ucal 
Cartesi (CTSI), birden fazla blok zincirinde merkeziyetsiz uygulamaların (dApp) geliştirilmesini kolaylaştıran bir Katman-2 ölçeklendirme çözümüdür.
Cartesi Nedir ve Ne İşe Yarar?
Kendisini “bir zincir dışı merkeziyetsiz hesaplama platformu” olarak tanımlayan proje, merkeziyetsiz uygulamaların blok zinciri tarafından doğrulanabilir bir şekilde Linux üzerinde çalıştırılmasına olanak sağlar. Aynı zamanda Cartesi ile karmaşık işleme, blok zincirlerin hesaplama limitlerinden ve bu limitlere bağlı ücretlerden bağımsız olarak zincir dışı yürütülebilir.
Cartesi, roll-up’lar ve yan zincirler (parachains) gibi yaygın Katman-2 çözümlerini bir araya getirmenin yanı sıra blok zincirlere karşı tarafsızdır. Yani Cartesi dApp yapım platformu Ethereum dahil birçok farklı blok zincirde çalışabilir ve hibrit bir modele de sahiptir; dApp geliştiricilerine esneklik sağlamak adına hem zincir üstü hem zincir dışı bileşenleri içerir.
Cartesi’nin bir de Noether adında yan zinciri vardır, kısa ömürlü veriler için optimize edilmiştir ve dApp’ler çin düşük maliyetli veri kullanılabilirliği sağlar.
Cartesi, geliştiricilerin Python gibi zaten aşina oldukları kodlama dillerini kullanarak akıllı sözleşmeler yazmasına da olanak tanır.
Cartesi (CTSI) Projesi
CTSI token, platformun çok amaçlı yerel kripto para birimidir. Noether yan zinciri için tasarlanmış olan CTSI token, ağın Proof-of-Stake (Hisse Kanıtı) sistemine güç verir. Yani, CTSI’nin öncelikli amacı, Cartesi düğüm operatörlerini sistemle dürüstçe etkileşime girmeye teşvik etmektir. CTSI token, sistemdeki işlem ücretlerini stake etmek ve ödemek için de kullanılır.
Maksimum CTSI arzı 1.000.000.000 adettir. 10 Mart 2023 tarihi itibarıyla dolaşımda ise 654,107,666 CTSI vardır.
Projenin Kurucuları Kimlerdir?
2018’de Erick de Moura, Augusto Teixeira, Diego Nehab ve Colin Steil tarafından kuruldu. Ama kurucu ekip Augusto’nun, IOTA kurucusu Serguei Popov ile bir çalışmada ortak yazarlık yapması sonucu Blockchain dünyasına girmiştir.
Popov, proje’nin ilk yatırımcılarından ve danışmanlarından biri oldu. Ama Augusto ise veri bilimcileri için güvenilir bir yapay zeka pazarı yaratmayı düşünüyordu.
Hikâyenin gerisini, Serguei Popov’ın anlatımından okuyalım: “Cartesi ekibi, daha geniş bir kapsama eriştiklerini fark etti ve proje, ölçeklenebilirlik, hesaplama ve blok zinciri uygulamaları için altyapı sorunlarının üstesinden gelmek için çok yönlü bir Katman-2 Linux altyapısı geliştirmeye dönüştü.”
Cartesi Roadmap
Ocak ayındaki gelişmelere hızlı bir genel bakış için, aşağıdaki yol haritası şemasına göz atabilirsiniz. Cartesi Machine, Cartesi Rollups ve Noether’deki yenilikleri görmek için özellikle önemlidir.
Cartesi Makinesi özellikle, tam teşekküllü bir Linux işletim sistemi çalıştırabilen deterministik sanal makinesidir. Merkezi olmayan uygulamalar için bir çalışma zamanı sunan çığır açan bir teknolojidir.
Solidity mikro mimari yorumlayıcımız üzerindeki çalışmalar, C++ mikro mimari yorumlayıcımız temel alınarak başladı. İşlemlerin C++ mikro mimari yorumlayıcısında ve Solidity mikro mimari yorumlayıcısında farklı davranmamasını garanti etmek için testleri otomatik hale getirdik.
Geliştiricilerin deneyimini iyileştirmeye odaklanarak, kök dosya sisteminin hazırlanması ve ayrıca DApp’lerin gerektirdiği bağımlılıkların yüklenmesi konusunda önemli ilerleme kaydettik. Bu ani ilerleme, mikro mimari ve kayan noktalı ve sıkıştırılmış komut desteği gibi diğer çalışma cephelerindeki ilerleme nedeniyle mümkün oldu. Bir prototipi bitiriyoruz ve kendi kendine barındırılan bir Ubuntu dağıtımına sahip yeni bir sürüm yakında geliyor!
Cartesi Toplamalarının ilerlemesini desteklemek için Makine öykünücümüzdeki ve bileşenlerindeki iyileştirmelerin bir listesi buradadır. Sıkıştırılmış talimatlar, ikinci tur inceleme aşamasında. Test kapsamının %90’ı için C++ öykünücümüz, özellikle RISC-V yorumlayıcı kod yollarıyla ilgili satırlar %100 kapsanmıştır. Prototip hiper yönetici desteği KVM hata ayıklama aşaması tamamlandı ve çekirdek yapılandırma ince ayarı üzerinde çalışılıyor. Bazı bileşenlerin gRPC’den JSON-RPC’ye taşınması halen devam etmektedir. Ayrıca, çekirdek 6.x’e güncelleme ve BBL’den OpenSBI’ye geçiş de test edilmektedir.
Cartesi Whitepaper
Whitepaper, Augusto Teixeira ve Diego Nehab tarafından yazılmıştır. Whitepaper, projeyi “ölçeklenebilir merkeziyetsiz uygulamaları geliştirmesi ve dağıtımı için bir Katman-2 platformu” olarak tanımlanır. Fakat whitepaper’a göre proje 2 işe yarar;
“Cartesi, Linux ve blok zincir arasında bir köprü oluşturur.”
“dApp’lere muazzam bir işlem gücü ve endüstriyel düzeyde programlanabilirlik imkanı sağlar.”
Whitepaperda CTSI tokenın işlevi ise “Cartesi token (CTSI) ekonomisi, blok zincir uygulamalarının kullanılabilirlik ve ölçeklenebilirlik sorunlarının üstesinden gelmek için tasarlanmıştır” şeklinde ifade edilmektedir.Yani CTSI, Proof-of-Stake modelini kullanan Cartesi ağının çalışabilmesi için elzemdir.
Dağıtım oranları ise whitepaperda şu şekilde gösterilmektedir:
- %40,22: Vakıf rezervi
- %25: Madencilik rezervi
- %15: Ekip
- %10: Launchpad satışı
- %5: Özel satış
- %2,11: Danışmanlar
- %2: Tohum satışı
- %0,67: Stratejik satış
Projenin Partnerleri ve Destekçileri;
Projenin sahip olduğu partnerlerden bazıları şu şekildedir;
- Binance
- Coinbase
- IOTA
- Avalanche
- MultiverseX
- Chainlink
Fakat partnerlerinin burada yazılan ve görseldekilerden fazla olduğunu unutmayın!
CoinMarketCap İstatistikleri;
Cartesi, yaklaşık 78 milyon dolarlık piyasa değeri ile en değerli 283. altcoin konumunda yer alıyor. Fakat fiyat hareketliliğine göre fiyatın sürekli değiştiğini unutmamak lazım.
CTSI Coin Nasıl ve Nereden Alınır?
CTSI token için alım satım işlemlerinizi güvenilir kripto para borsaları üzerinden gerçekleştirebiliesiniz. Bu borsalardan bazıları şöyledir; Binance, KuCoin, Gate.io, Bitget ve MEXC gibi borsalardan alınabilir. Borsalarda ki linkler üzerinden borsalara komisyon indirimli kayıt olarak satın alabilirsiniz. Ama unutmayın ki teknik analiziniz yapmadan hiçbir coin satın almayın.
Proje ile ilgili zamanında bir çok güzel haber çıkmıştır. Bloğumuz da daha önce çıkan haberleri okumak için buraya tıklayabilirsiniz. Fakat haberlerin eski olduğunu unutmayın!
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.