Tanju Akbıyık 
Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, Perşembe günü ETH Taipei konferansında Ethereum’un proof-of-stake (PoS) mekanizması için en büyük zorluklardan birinin genel staking aktivitesinden kaynaklanan potansiyel merkeziyetçilik riski olduğunu belirtti.
Buterin, staking konusuna değinirken, doğrulayıcı (validator) çalıştırmak için gereken minimum ETH miktarı olan 32 ETH’ya sahip olan ancak bireysel staking yerine staking havuzlarını ve likit staking araçlarını tercih eden “tembel stakerlar” grubuna dikkat çekti. Bu tembel stakerlar, merkeziyetçilik risklerini azaltmak için solo staking’i tercih edebilirlerdi.
Buterin konuşmasında, “Solo staking mümkün olduğunca kolay hale gelse bile… birçok kişi yine de staking yapmayacak” dedi.
“Halihazırda sorunları çözmek için sosyal baskı, dürüstlük ve ekonomik teşviklerin dışındaki seçeneklere güveniyoruz” diye ekledi Buterin. “İnsanlara Lido’ya akınmama ve farklı client’lar kullanmaları için çok fazla baskı yaptık. Ağın güvenliği için birçok kişi bunu gönüllü olarak yapıyor, ancak bunlara aşırı güvenmek sağlıklı değil.”
Ethereum likit staking protokolü Lido şu anda 34,3 milyar dolarlık kilitli toplam değere (TVL) sahip. Bu yüksek TVL, Lido’yu proof-of-stake blok zinciri Ethereum’daki en büyük doğrulayıcı yapıyor ve staked ETH’nin %30’unu kontrol ediyor. Lido tek bir protokol olsa da, blokları çalıştırmak ve blok üretim sürecini yönetmek için 35’ten fazla kuruluş ile birlikte çalışıyor. Coinbase ve Binance gibi diğer büyük staking hizmeti sağlayıcıları da önemli miktarda ETH stake’ine kontrol ediyor.
Olası Çözümler
Ethereum Vakfı’ndan Barnabé Monnot, Şubat ayında Ethereum araştırmacıları için bir forumda staking aktivitelerini merkeziyetsizleştirmek için bir strateji olarak “gökkuşağı staking” (rainbow staking) kavramını ortaya attı. Bu kavramsal çerçeve, hem “solo” hem de “profesyonel” protokol hizmet sağlayıcılarını protokol hizmetlerinin çeşitlendirilmiş bir menüsüne maksimum düzeyde katılımı teşvik etmeyi amaçlıyor.
Buterin, konseptin özünü staking’i “ağır” ve “hafif” kategorilere ayırmak olarak tanımladı. “Ağır staking cezalandırılabilir ve her slota imza atar” diye açıkladı. “Hafif bir stakerseniz, temelde yalnızca ara sıra imza atmak için seçilirsiniz – bu bir piyango sistemine benzer… Ve yaptığınız herhangi bir şey cezalandırılamaz.”
Gelecek planlarından bahseden Buterin, kritik bir soru sordu: “Uzun vadede, asıl soru temelde şu – ETH’ye sahip olan, çok fazla ETH’ye sahip olan ve tembel olan insanlar var. Onların sisteme katılmaları için nasıl bir yaklaşım benimsenmeliyiz?” diye sordu ve şöyle devam etti: “Eğer gerçekçi bir cevap vermezsek, tüm paralarını merkezi bir sisteme yatıracaklar… Eğer iyi bir cevabımız varsa, bunun etrafına çok güvenli ve sağlam bir staking ekonomik tasarımı oluşturmak mümkün olmalı.”
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.