Tanju Akbıyık 
S&P 500’deki kısa vadede fiyat oynaklıklarına yönelik piyasanın ileriye dönük beklentisini gösteren gerçek zamanlı bir endekstir. Genel bir ifadeyle VIX, piyasadaki korkunun derecesini ölçer. Korku endeksi de denmesinin sebebi de budur aslında.
Volatilite ya da oynaklığın daha fazla risk, belirsizlik veya daha büyük piyasa düşüşleri gibi olumsuz çağrışımları vardır ancak bu tamamen olumsuz olarak algılanmamalıdr. Volatilite, bir varlık veya endeksteki fiyat değişikliklerinin istatistiksel bir ölçüsüdür mesela yüksek oynaklıklarda, kısa sürelerde daha hızlı fiyat değişiklikleri görüldüğü anlamına gelebilir.
Volatilite endeksi (VIX), gelecekte beklenen oynaklığın bir ölçüsünü ifade etmektedir. Parametre, oynaklık seviyesini yansıtmanın yanı sıra, piyasa belirsizliğinin bir göstergesi olarak da kullanılır. Endeks ileriye yöneliktir ve gelecekteki piyasa hareketinin değişkenliğini ne derecede olacağını tahmin etmeye çalışır. Resmi olarak Chicago Board Options Exchange (CBOE) Volatilite Endeksi olarak bilinen VIX, profesyonel yatırımcıların önümüzdeki 30 gün içinde S&P 500’e yönelik oynaklık tahminlerini ölçer.
Volatilite endeksi (VIX), S&P 500 endeksinin fiyatlarına göre gerçek zamanlı olarak hesaplanır bu sebeple küresel olarak tanınan ve kabul gören bir göstergedir. VIX, yakın vadeli S&P 500 endeks opsiyonlarının fiyatlarından türetildiği için 30 günlük ileriye dönük oynaklık boyutluluğunu üretir.
Oynaklık veya fiyatların değişkenliği, genellikle piyasa duyarlılığını ve özellikle piyasa katılımcılarının korku derecesini ölçmenin bir yolu olarak görülür. Trading dünyasında önemli bir göstergedir ve çok fazla başvurulur çünkü piyasa riski ve yatırımcı duyarlılığının ölçülebilir ve nesnel olarak ortaya koyabilir.
Sayısal değerler neyi gösterir ?
S&P 500 ve VIX’in fiyat hareketi genellikle negatif korelasyona sahiptir. Yani, S&P 500 keskin bir şekilde düştüğünde, VIX yükselir veya bunun tam tersi durumlarda gerçekleşebilir. Genel bir kural olarak, 30’dan büyük VIX değeri genellikle artan belirsizlik, risk ve yatırımcıların korkusundan kaynaklanan büyük oynaklıklarıyla bağlantılıdır. 20’nin altındaki VIX değerleri ise genellikle piyasada istikrarlı ilerleyiş,paniğin az olduğu stressiz dönemlere karşılık gelir.
VIX seviyeleri kriz zamanlarında çok yüksek seviyelere çıkabilse de yüksek seviyeler seviyeler, nadiren uzun süreler boyunca sürdürülür. Bunun nedeni, piyasa koşullarının trader’ları risklerini azaltması için önlemler almaya yöneltmesidir. Bu da piyasadaki korku ve belirsizlik seviyelerini bir nevi azaltmış olur.
Opsiyon fiyatı gerçeği
VIX, S&P 500’deki opsiyon fiyatlarının ve gelecekteki olası oynaklığın güvenilir bir yansıması olarak kabul edilir. Doğrudan bir oynaklık ölçüsü olmaktan ziyade VIX, yatırımcıların opsiyon karşılığında ödemeye istekli oldukları primlere dayandırılır. Risk ne kadar büyük olursa, insanlar kendisine sigorta sağlamak için opsiyonlara ödeme yapmaya devam eder. Opsiyonların primi gerilediğinde, volatilite endeksi (VIX) de düşer. Opsiyon primi nedir ? Bir opsiyon sözleşmesi alış ya da satış pozisyonu açarken, alıcının sahip olacağı hak için satıcıya ödediği miktardır. Opsiyon primi alıcı için bir maliyet, satıcı içinse gelir durumundadır . Alıcı, opsiyonu kullansın ya da kullanmasın her her halükarda opsiyon primini ödemek zorundadır.
Yatırımcılar varlık fiyatlarında büyük hareketler beklediklerinde, genellikle pozisyonlarını opsiyonlar aracılığıyla sigorta ödeyerek korurlar. Alım veya satım opsiyonlarına sahip olanlar, ancak yeterince büyük bir prim karşılığında bunları satmaya isteklidirler. Opsiyon fiyatlarındaki toplam yükseliş , VIX’i yükseltecek ve böylece yatırımcılara piyasada oynaklığın artma olasılığını göstermiş olacaktır.
Gelecekteki borsa performansını veya piyasanın iniş çıkış zamanını tahmin etmenin hiçbir yolu yoktur yatırım yaparken bunu mutlaka dikkate almalısınız . Volatilite endeksi (VIX) sadece bir göstergedir . Piyasaların gelecekteki yönü hakkında doğru tahminler yapmış olsa da VIX’in diğer çoğu parametre gibi yanlış öngörülerde bulunduğu dönemler de olmuştur ancak yardımcı parametre olarak kullanılabilir.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.