Yeliz Akmaca 
zkVerify (VFY), sıfır bilgi ispatlarının (Zero-Knowledge Proofs – ZKProofs) doğrulanmasına adanmış, kamuya açık, merkeziyetsiz ve yüksek performanslı bir Katman 1 (Layer 1) blokzinciridir. Amaç, ZK-rollup’lar ve ZK tabanlı uygulamalar için maliyetli, yavaş ve sınırlı doğrulama süreçlerini optimize etmektir.
Ethereum gibi genel amaçlı ağlarda tek bir ZK ispatının doğrulaması 200.000–300.000 gas tüketebilir ve yoğun dönemlerde $20–60 arasında maliyet çıkarabilir. zkVerify bu yükü üstlenerek, farklı ağlara ucuz, hızlı ve ölçeklenebilir bir doğrulama katmanı sağlar.
Takım ve Geliştirme
- Geliştirici: Ellipsis Distributed Systems
- Baş Müteahhit: Horizen Labs
- ZK-rollup’ların büyümesiyle artan doğrulama maliyetleri ve EVM sınırlamalarına çözüm sunmak için tasarlanmıştır.
Ortaklıklar
- Horizen – Stratejik iş birliği
- Base (Coinbase’in L2 çözümü) – İlk büyük entegrasyonlardan biri
- Ek olarak: Geliştirici yarışmaları, hibeler ve topluluk teşvikleriyle ekosistem desteklenmektedir.
Proje Fikri ve Amacı
Projenin temel fikri, ZK kanıtı doğrulamasının maliyet ve karmaşıklık sorunlarını çözmektir. ZK-rollup’lar ve ZK teknolojisi yaygınlaştıkça, bu kanıtların güvenilir ve uygun maliyetli bir şekilde doğrulanması kritik bir zorluk haline gelmiştir.
zkVerify’nin Ana Hedefleri:
- Doğrulama Maliyetlerini Düşürmek: Ethereum gibi Katman 1’lerde tek bir ZK kanıtının doğrulanması yüksek gaz tüketimine yol açabilir. zkVerify, bu maliyetleri genelde %90’ın üzerinde azaltmayı hedefler ve maliyetleri ağ sıkışıklığının gaz volatilitesinden ayırarak stabilize eder.
- Kanıt Sistemi Bağımsızlığı: Farklı ZK kanıt sistemlerinin (STARK, Groth16, Plonky2 vb.) Ethereum Sanal Makinesi (EVM) üzerinde verimli bir şekilde doğrulanamaması sorununu çözer. zkVerify, STARK gibi kanıtları dönüştürmeye gerek kalmadan doğrudan doğrulayabilir.
- Evrensel Doğrulama Katmanı Olmak: Farklı Katman 1 ve Katman 2 ekosistemlerindeki (Ethereum, Solana vb.) projeler arasında kesintisiz ve evrensel bir doğrulama hizmeti sunarak çoklu zincir geleceğine uyum sağlamak.
Proje Nasıl Çalışır? (Teknik İnovasyon ve Fark)
zkVerify, yürütme katmanının (execution) işlevlerine odaklanmasını sağlayan, doğrulama (verification) işlevini ise kendine alan modüler bir mimari sunar.
- Özel Modüler L1: Monolitik zincirlerden farklı olarak, sadece ZK kanıtı doğrulamasına adanmış bir Katman 1’dir. Kendi konsensüs ve güvenlik modeline sahiptir.
- Kanıt Bağımsız Mimarisi: Fflonk, Groth16, Plonky2 gibi çeşitli ZK kanıt sistemleriyle uyumlu olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu, geliştiriciler için teknik yükü en aza indirir. Yeni kanıt türleri, çalışma zamanı yükseltmeleri (runtime upgrades) ile kolayca eklenebilir.
- Hız ve Performans: Özel bir L1 olarak, milisaniye cinsinden doğrulama süreleri sunmak için tasarlanmıştır. Ağda rekabet eden işlemlerin olmaması performansın kesintisiz olmasını sağlar.
- İş Akışı: Kullanıcının tarayıcısında üretilen ZK kanıtını kabul eder, doğrular ve hem kanıtı hem de doğrulama sonucunu zincire kaydeder.
Amaç ve Çözüm
- STARK ve SNARK gibi farklı ispat türlerinin yerel olarak doğrulanması (Ethereum’da dönüşüm gerekmeden).
- Çoklu zincir uyumu: Ethereum, Solana, Bitcoin L2’ler vb. ağlarla entegre çalışır.
- Maliyet avantajı: Doğrulama ücretlerinde %90’a varan tasarruf.
- Ölçeklenebilirlik: Milisaniyeler seviyesinde doğrulama süreleri.
Yönetişim
VFY sahipleri:
- Ağ yükseltmeleri,
- Protokol değişiklikleri,
- Yeni ispat türlerinin eklenmesi konularında oy kullanabilir.
Yol Haritası
- Mayıs 2024: İlk testnet lansmanı.
- Eylül 2024: Topluluk & geliştirici testleri.
- Q1 2025: Volta kalıcı testnet, staking, yönetişim.
- Haziran 2025: Horizen iş birliği + Base entegrasyonu.
- Temmuz 2025: 1 milyon doğrulama işlemi tamamlandı.
- 30 Eylül 2025 – VFY token Binance Alpha ve Futures’ta listelenecek.
VFY Token
- Adı: zkVerify (VFY)
- Toplam Arz: 1,000,000,000 VFY
- Max Supply (Maksimum Arz): 1,000,000,000 VFY
- Circulating Supply (Dolaşımdaki Arz): 331,190,000 VFY
Kullanım Alanları
- İşlem Ücretleri: ZK doğrulama maliyetlerinin ödenmesi
- Staking: Ağ güvenliği için doğrulayıcılar tarafından kilitlenir
- Yönetişim: Protokol kararlarında oy kullanımı
- Teşvikler: Geliştirici hibeleri, hackathon ödülleri, topluluk programları
Dağılım
- Community (Topluluk): 373,064,875 VFY (%37.3)
- Foundation (Vakıf): 330,635,125 VFY (%33.1)
- Core Contributors (Çekirdek Katkıcılar): 196,300,000 VFY (%19.6)
- Investors (Yatırımcılar): 100,000,000 VFY (%10)
- Unlock (kilit açma) planları kademeli olarak açıklanmıştır; TGE (Token Generation Event) sonrası aylık açılımlar yapılmaktadır.
Ekosistem ve Kullanım Senaryoları
- Çoklu Zincir Uyum: Ethereum, Solana, Bitcoin L2’ler gibi farklı ağlarda tek doğrulama katmanı.
- AI Güvenliği: Yapay zekâ modellerinin doğrulanabilirliği (deepfake önleme, veri kaynağı kanıtı).
- Gizlilik Regülasyonları: GDPR, CCPA gibi yasalarla uyumlu, PII (kişisel veri) sızdırmadan doğrulama.
- ZK Uygulamaları ve Rollup’lar: Katman 2 çözümlerinin ve ZK tabanlı dApp’lerin doğrulama yükünü alarak daha hızlı ve ucuz çalışmasını sağlar.
Öne Çıkan Özellikler
- Modüler L1: Yalnızca ZK doğrulamasına adanmış zincir.
- Proof Agnostic: Groth16, Plonky2, Fflonk, STARK, RISC0, UltraPlonk destekli.
- Düşük Maliyet: Ethereum’a kıyasla %90+ ucuz doğrulama.
- Hız: Milisaniye seviyesinde doğrulama süreleri.
- Geleceğe Uyumlu: Yeni ZK sistemleri kolayca eklenebilir.
Resmi Bağlantılar
Son dakika kripto para haberleri için hemen tıkla
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.