admin 
Metaverse” kelimesi, “meta” (öte) ve “universe” (evren) sözcüklerinin anlamlarının karışımından meydana gelmiş bir sözcüktür. Metaverse, gerçekte fiziksel olarak bulunulmak istenilen alanda sanal olarak bulunulması ve buna yönelik dünyanın oluşturulması anlamına gelmektedir.
Metaverse’ü oluşturan değerler
Yakın geçmişte Augmented Reality (Artırılmış Gerçeklik) ilk defa dile getirildiği ve buna yönelik gözlükler kullanıldığı zaman insanlar tarafından bu teknolojinin kullanılması, toplum içinde hızlı şekilde yayılması ve uygulanması nasıl olabilir diye düşünülmesini sağlamıştır. İnternetin tüm alanlarında dahil olmak üzere, fiziksel gerçeklik ve fiziksel olarak kalıcı alanın yetersizliği, Avatarların varlığı ve sanal alanlar üzerine yoğunlaşılması; diğer fiziksel kişilerin sanal kişiler ile işbirliği içinde hareket etmesi, bu ortamda paylaşımda bulunabilecekleri dünyanın oluşturulması fikri, metaverse dünyasının temel noktasını meydana getirmektedir.
Burada Sanal dünyada var olan hareket sistemi gerçek zamanlı gerçekleşir ve çevredeki öğeler ile etkileşim içindedir. Avatarın içinde bulunduğu yapay bilgi ve öğeler gerçek dünyayla bağdaşabilir. Gerçek kişi bu dünyada elde ettiği değerleri gerçek dünyada kullanabilmesi ona mutluluk hazzı yaşatabilmektedir. Tüm bu değerlerin hepsi metaverse nedir sorusunun karşılığına gelmektedir.
Metaverse neden önemli?
Metaverse, bilim kurgu filmlerinden çıkan bir fikir gibi görünse de Covid 19 virüsü ve varyantları gibi virüsler nedeni ile insanların zorunlu olarak evde kalması sonucu, fiziki varlıktan çok bilginin ve bilgiye ulaşmanın öneminin anlaşılmaya başlanması, yaşanılan bu dönemin gelecek zamanda bir milat gibi görünmesini sağlayabilecektir. Metaverse içinde artırılmış gerçeklik ile sunulan avatarların elde edeceği bilgilerin işlenmesi ve bunun gerçek dünyada kullanılması kişilerin işini oldukça kolaylaştırabilmektedir.
Örneğin Microsoft şirketinin kurucusu olan Bill Gates’in de Aralık 2021 de değindiği gibi okul, konser toplantı vb. birçok alanda fiziksel olarak bulunmaktan çok ulaşım, bilet sırası, öğretmen, sanatçı veya konferans saatini beklemek ile kaybedilen zamanın değeri anlaşılmasıyla; bilgiye ulaşmak için avatarın oradaki varlığının yeterli görünmesinin 2-3 yıl içerisinde yaygınlaşacağını ifade etmiştir. Facebook şirketinin bile ismini Meta olarak değiştirdiği bir dünyada elbette Microsoft hiçbir şey yapmadan duramazdı. Metaverse sektöründe kendilerinin de olacağını söylemiştir.(1)
Blockchain dünyası içerisindeki Metaverse dünyasında NFT’lerin kullanılmasıyla yeni dünyaların oluşması beyin frekanslarını ileten teknolojik sinir ağlarıyla oluşmuş cihazlar ile farklı kişilerle tanışılmasını; eğlence, sanat, spor ve ticaret platformların oluşturulmasını, içerik ortamı olarak milyonlarca değer üretilmesini sağlayabilecektir. Kullanılan avatarlar ile ticari anlamda birçok insana iş fırsatı sunmuş olunacak ve gerçekte var olan dünyada ülkeler arasındaki sınırların ve buna bağlı ekonomik ve sosyal farlılıkların ortadan kalkmasını sağlayabilecektir.
Metaverse’ü, inşasına katkıda bulunabileceğimiz bir sanal dünya olarak düşünebiliriz. Yani Matrix filmindeki gibi karşımıza çıkan alternatif evren ile veya örneğin milyonlarca kullanıcıya erişen Second Life oyununda olduğu gerçek dünyayı tamamen simüle eden bir hayat kurulabilmektedir.(2) Bu dünyada NFT biçimindeki değerler ile elde edilen akıllı sözleşmeler, kripto paralar ile adalar, evler, evcil hayvanlar, resim ve müzik eserleri almak ve bu mekanlarda bu canlılar ile yaşamakta mümkün olabilecektir.
Metaverse’e neden katılmalıyız?
Böyle bir sistemin katılımcısı olmanın değeri de oldukça büyüktür. Bugün “internet”in bir sahibi yoktur, ancak dünyadaki en değerli halka açık şirketlere baktığımızda üst sıralarda önde gelen internet, teknoloji araçları geliştiren şirketleri görünmektedir. Bu şirketlerin Blockchain’i kullanması ve metaverse içinde gerçekten internetin yerine geçecek olması ile ekonomik açıdan büyük yükselişlerin görülmesini sağlayabilecektir. Metaverse, internette gördüklerimizden daha fazla sayıda ve çeşitlilikte fırsat üretebilir.
Ödeme işlemleri, kimlik doğrulama, işe alımlar, reklamlar, seçimlerde oy kullanmak, oyun veya sosyal medya içeriği oluşturma, güvenlik ve benzeri her şeyi yönetmek için yeni şirketler, ürünler ve hizmetler ortaya çıkaracaktır. Buna bağlı parasal akışlar meydana gelecektir. Bu durum kripto paraların ve akıllı sözleşmelerin ihtiyacını daha fazla artıracaktır. Sanal müzeler oluşması ve bu müzelerde NFT ile sanal resim ve müzik vb. ürünlerin yer alması bu dünyaya açılmadaki en önemli kapıyı oluşturabilir.
Tabii ki bu durumda bu tarz Metaverse ve NFT destekli kripto paralar çok önemli rol oynayacaktır. Bu aşamada böyle kripto paraların white paper’ını (amacını ve özelliklerini) okuyup neleri desteklediği, projelerinin neler olduğunu anlamak, takip edeceği yol haritasını ve kullandığı algoritmayı, kripto para üretmekte kullanılan yöntemin çevre dostu olup olmadığı, PoS gibi hisse ispatı sistemi ile kripto para tutarak birikim oluşturmak üzerine kurulan sistemleri takip etmek çok önemli olabilecektir.
Blockchain gibi platform üzerinden bu işlerin yapılabilirliği ve takip edilebilirliği ile günümüzde bile buna bağlı olarak birçok iş ve çalışma şeklinin ortaya çıkacağı öngörülmektedir.
Metaverse nasıl kurulacak?
Metaverse’ün çalışması için sayısız yeni teknoloji, protokol, şirket, yenilik ve keşif gerekecektir. Metaverse dünyasında protokollerin kapsamı, oluşturduğu çift dünya sarmalı, insan psikolojisinde nasıl etki oluşturacağı, sinir ağlarına bağlı cihazların gerçekte sinir sistemine zarar verip veremeyeceği konuları üzerinde araştırılması ve konu ile ilgili somut deliller sunulması; gelecek adına önemli olabilecektir.
Metaverse’ün aniden hayatımıza girip ilerlemesi ve Ethereum, Solana, Polkadot, Avalanche vb. akıllı sözleşme tabanlı kripto paralar ile desteklenmesi; metaverse dünyasındaki kripto paraların kullanımı ile yaygınlaşması ve işlevsellik kazanması beklenmektedir. Tabi şuan için bu alışverişlerde kullanılırken verilen komisyon ücretlerinin (fee ücretlerinin) yüksekliği sorun olsa da yakın zamanda Ethereum güncellemesi veya akıllı sözleşmede kullanılabilecek başka kripto paralar çıkması sorunun çözümü için yeterli olabilecektir. Unutulmamalıdır ki bu varlıksal değerler zaman ile kendini güncelleme özelliğine sahip olabilmektedir.
Metaverse için şu anda var olan alt yapının yanında artırılmış gerçekliği sağlayacak ve içerisinde gereksinimleri karşılayacak ortamların varlığını hissettirecek teknolojik cihazların var olması gerekmektedir. Akıllı gözlük ve akıllı vücut sinir sistemleri (koku, sıcaklık, soğukluk algılaması) ile çalışacak cihazlar oluşturulması Elon Musk’ın kurduğu OpenAI ve benzer birçok firmanın yayılması ile olabilecektir. (3)
Nispeten yüksek kaliteli sanal gerçeklik ve arttırılmış gerçeklik teknolojilerin VR Reality ve Augmentid Reality ile 3-5 yıl içinde özellikle oyunlar içinde yayılması öngörülse de cihazlarda aranılan özelikler iyi bir grafik işleme birimi (GPU) veya görsel iletişim sağlayacak Oculus Rift*, HTC Vive* ve Windows Mixed Reality Ultra* ile kullanılması gerekli olabilmektedir. GPU’nun, VR (Sanal Görsellik için) için ihtiyaç duyulan yüksek çözünürlüklü ve etkileyici görsellerin oluşturulmasında yine etkili olacağı düşünülmektedir.(4)
Dünyamızda dönemsel teknoloji olarak internet 3-0 yayılması ve Covid-19 ile hız kazanan internet alışverişi, sosyal ağların varlığı ve internetten elde edilen eğitiminin, sanatın ve sporun yaygınlaşması ile avatarın kullanılma gereksiniminin artması sonucu metaverse dünyasının hayatımıza daha da hızlı girmesini sağlayabileceği düşünülmektedir.
Kaynakça
- https://www.cnnturk.com/teknoloji/bill-gates-metaverse-aciklamasi
- https://www.politikyol.com/metaverse-kuruluyor-ote-evrende-yasamak-ister-miydiniz/
- https://www.indyturk.com/node/326031/bi%CC%87li%CC%87m/elon-musk%C4%B1n-kurdu%C4%9Fu-openai-insan-beyni-d%C4%B1%C5%9F%C4%B1nda-g%C3%B6r%C3%BClmemi%C5%9F-n%C3%B6ronu-yapay-zeka
- https://www.intel.com.tr/content/www/tr/tr/tech-tips-and-tricks/virtual-reality-vs-augmented-reality.html
Endüstri Mühendisi Fatih SÖZER’in kaleminden…
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.