Tanju Akbıyık 
Çin’in ticaret rakamlarının Asya’nın ekonomik görünümüne şüphe düşürmesiyle yen, dolar karşısında son 24 yılın en düşük seviyesine geriledi. Fed Bej Kitap anketini yayınlarken İngiltere Merkez Bankası (BoE), İngiltere’nin yeni Başbakanı Liz Truss’la bağımsızlığı için savaşmaya hazırlanıyor. Apple, 5G özellikli yeni iPhone’unu tanıttı ve Vladimir Putin ABD’ye esip gürledi.
İşte 7 Eylül Çarşamba günü finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. Yendeki inanılmaz düşüş
Japon yenindeki düşüş, bunu durdurmak için hiçbir şey yapmayan Tokyo’nun “hızlı, tek taraflı” para birimi hareketleri konusunda uyarmasının ardından derinleşti.
Çin’in aylık ticaret verilerinin hem ithalat hem de ihracat büyümesinde ciddi bir yavaşlama göstermesinin ardından dolar 24 yılın en yüksek seviyesi olan 144,38’e yükselerek Çin’de üretilen mallara yönelik küresel talepteki yavaşlamanın, Çin’in Japonya’nın sermaye mallarına yönelik talebini beslediğini gösterdi.
Dolar son 12 ayda yen karşısında %31’den fazla değer kazandı ve bu haftaki düşüşün hızı, Japonya Merkez Bankasının (BoJ), muhtemelen diğer merkez bankalarıyla birlikte müdahale edeceği söylentilerine yol açtı. Ancak Reuters, Japon para biriminin eski uzmanı Hiroshi Watanabe’nin Japonya’nın müdahale etmemesi veya para politikasını değiştirmemesi gerektiğini çünkü bunların doların ilerlemesini durdurmada etkisiz olacağını söylediğini aktardı.
2. Merkez bankaları yine alarmda
Dünya merkez bankaları için yine büyük bir gün – hem Kanada Merkez Bankasının (BoC) hem de Polonya Merkez Bankasının (NBP) faizleri tekrar artırması bekleniyor. Polonya’nın faiz artırım döngüsü sona yaklaşıyor gibi görünürken NBP’nin son aylarda yaptığı bir dizi büyük faiz artırımının ardından bu kez sadece 25 baz puanlık bir artırım yapacağı düşünülüyor.
Ancak analistler, BoC’un Fed’in son adımının bir yankısı ve – muhtemelen – Avrupa Merkez Bankasının (ECB) yarınki aksiyonunun bir habercisi olacak şekilde 75 baz puanlık büyük bir artış bekliyor.
Fed, Bej Kitap anketini yayınlarken MBA, haftalık mortgage başvuru ve faiz rakamlarını açıklayacak. Gün içinde Fed’den Loretta Mester ve Tom Barkin (bu yıl FOMC’de sadece Mester’in oy hakkı var) ve daha sonra başkan yardımcısı Lael Brainard konuşma yapacak.
Bu arada İngiltere’de, BoE Başkanı Andrew Bailey, birçok konuyla beraber bankanın Gilts’i piyasaya geri satmaya başlama planlarını görüşmek üzere yeni Hazine Bakanı Kwasi Kwarteng ile bir araya gelecek – tam da Başbakan Liz Truss’un yeni hükümetinin enerji paketini finanse etmek için devlet borçlanmasında büyük bir artışa gitmeye hazır göründüğü sırada.
3. Borsalar yükselişle açılacak
ABD borsaları, küresel ekonomik yavaşlama ve bunun kazançlar üzerindeki etkisine ilişkin endişelerle Salı günü iki ayın en düşük seviyelerine geriledikten sonra ufak bir sıçramayla açılmaya hazırlanıyor.
Dow Jones vadeli işlemleri 50 puan yükselirken S&P 500 vadeli işlemleri ve Nasdaq 100 vadeli işlemleri benzer miktarlarda yükseldi.
Apple (NASDAQ:AAPL), tasarımında ve özelliklerinde sadece ufak değişiklikler beklenmesine rağmen yeni iPhone 14’ü tanıtarak seansa hakim olacak gibi görünüyor. Öte yandan İspanya’nın petrol ve gaz şirketi Repsol (BME:REP), üretime dönük işinin %25’ini enerji ve altyapı uzmanı EIG’ye satacağını ve bu işi dört yıl içinde New York borsasında listeleyeceğini söyledi.
4. Avrupa, elektrik fiyatlarını sınırlandırmayı hedefliyor
Avrupa Komisyonu, kış aylarında Avrupa endüstrisinin çöküşünü engellemek amacıyla çoğu üretim türü için toptan elektrik fiyatının sınırlandırılmasını teklif etmeye hazırlanıyor.
Financial Times’ın haberine göre Komisyon, AB enerji bakanları Cuma günü bir araya geldiğinde gaz dışındaki kaynaklardan üretilen elektriğin fiyatının, megavat/saat başına 200 euro ile sınırlandırılmasını önerecek. Almanya’da bölgesel kriter olan elektriğin mevcut spot fiyatı 450 euro üzerindeyken Fransa’da fiyatlar geçen hafta 1.000 euro’yu buldu.
Toptan fiyatları belirleyen marjinal enerji üretimi için güç kaynağı genellikle gazdır ve gaz fiyatları son 10 yıldaki seviyesinin yaklaşık 10 katına çıktığından toptan elektrik fiyatları hızla yükseldi.
5. Putin’in açıklamalarıyla petrol fiyatları yükseldi
Ham petrol fiyatları, Çin’in son ticaret verilerinin küresel talep tablosu hakkında hiçbir güvence vermemesi nedeniyle yedi ayın en düşük seviyelerine yakın işlem görmeye devam etti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in her türlü Rus enerjisini “dost olmayan” ülkelerden esirgeyeceği yönündeki sert uyarıları, fiyatları yalnızca yüzde yarım oranında artırabildi ve ABD ham petrolü 87,42 dolar ve Brent 93,44 dolar seviyesinde kaldı.
Rusya’nın Uzak Doğusunda düzenlenen bir konferansta konuşan Putin, “Çıkarlarımıza, yani bu durumda ekonomik çıkarlarımıza aykırı olan hiçbir şeyi tedarik etmeyeceğiz.” dedi. “Gaz yok, petrol yok, kömür yok, akaryakıt yok, hiçbir şey yok.”
Amerikan Petrol Enstitüsü ABD’deki arz-talep dengesine ilişkin raporunu, genelde ABD’de zirvede seyreden yaz talebinin sona erdiğine işaret eden İşçi Bayramı tatili nedeniyle normalden bir gün sonra, bugün TİS 23.30’da paylaşacak.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.