Emre Yumlu 
Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, dijital kimlik sistemlerinde gizliliğin korunması ve adil katılımın sağlanması amacıyla “çoğulcu kimlik” (pluralistic identity) adını verdiği yeni bir yaklaşımı duyurdu.
Kişisel blogunda yayımladığı yazıda Buterin, sıfır bilgi ispatı (zero-knowledge proof) ile gizlilik sunan dijital kimlik sistemlerinin avantajlarını kabul ederken, her kişiye yalnızca tek bir dijital kimlik verilmesinin pseudonymity (takma adlılık) ilkesine zarar verebileceği uyarısında bulundu.
Vitalik Buterin: ZK Teknolojisi Yaygınlaşıyor, Ama Tekil Kimlik Riskli
Günümüzde World ID, Tayvan’ın dijital kimliği ve AB projeleri gibi ZK tabanlı çözümler giderek yaygınlaşıyor. Buterin, “ZK sarılmış kimlik sistemleri birçok önemli sorunu çözüyor,” dese de, her bireye bir adet ID dayatılmasının “baskıya açık ve takip edilebilir tekil kimlikler” yaratabileceğini vurguladı.
Does digital ID have risks even if it's ZK-wrapped?https://t.co/rye1q5G90G
— vitalik.eth (@VitalikButerin) June 28, 2025
Gerçek dünyada takma adla var olabilmek için birden fazla hesap gerektiğini belirten Buterin, bu esnekliğin dijital alanda da korunması gerektiğini savunuyor. Aksi halde tüm dijital etkinliğin “tek bir kimlik altında izlenebilir” hale gelebileceği konusunda uyarıyor.
Vitalik Buterin: Zenginlik İspatı Çözüm Değil
Buterin, kimlik sistemlerinde yalnızca “servet ispatı”na dayanmanın da adil olmadığını, bu tür yöntemlerin varlıklı bireyleri kayırdığını ve dar gelirli bireyleri dışladığını dile getirdi. İdeal bir sistemde kimlik elde etme maliyetinin lineer değil, örneğin “N kimlik için N² maliyetli” olması gerektiğini savundu.
Çoğulcu Kimlik Sistemi Nedir?
Çözüm olarak Buterin, tek bir otoritenin kimlik vermediği “çoğulcu kimlik sistemleri”ni öneriyor. Bu sistemlerde kimlikler ya sosyal grafiklere dayalı doğrulama ile (örneğin Circles) ya da devlet belgeleri, sosyal medya, topluluklar gibi birden fazla kaynak tarafından oluşturulabilir.
Buterin’e göre bu sistemler “daha az hata yapan, daha kapsayıcı ve daha dirençli” bir yapı sunuyor. Özellikle vatansız bireyler veya resmi kimliğe erişimi olmayanlar için büyük önem taşıyor.
Tekelleşme Uyarısı
Ancak Buterin, dijital kimlik sistemlerinden birinin piyasanın %100’üne yakın bir bölümünü ele geçirmesi durumunda, bunun dünyayı tekil kimlik sistemine iteceğini ve bu senaryonun gizlilik ile eşitlik açısından zararlı olacağını belirtti.
Sonuç olarak Buterin, gizliliği, adaleti ve dirençliliği aynı anda koruyabilen çoğulcu kimlik sistemlerinin dijital geleceğin en dengeli çözümü olduğunu savunuyor.
Son dakika kripto para haberleri için hemen tıkla!
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.