Emre Yumlu 
Overlay Protocol, kullanıcıların geleneksel karşı taraflar (likidite sağlayıcıları veya piyasa yapıcıları) olmadan piyasalar veya veri akışları üzerinde pozisyon oluşturmasını sağlayan merkeziyetsiz bir finans (DeFi) platformudur.
Overlay Protocol Nedir?
Arbitrum blok zinciri üzerine inşa edilen bu protokol, manipüle edilemeyen ve öngörülemeyen sayısal veri akışları üzerinde piyasalar sunar. Bu, Overlay’i Ethereum ekosisteminde benzersiz bir platform haline getirir ve kullanıcılara derin likidite sunarak geleneksel swap mekanizmalarına olan ihtiyacı ortadan kaldırır.
Overlay Protocol Piyasa Türleri
Overlay, manipüle edilemeyen ve öngörülemeyen veri akışlarına dayalı çeşitli piyasalar sunmayı hedefler. Bu piyasalar şunları içerir:
- Kripto dışı geleneksel olmayan piyasalar: Hash oranı, gaz ücretleri, BTC zorluğu, NFT taban fiyatları, sosyal tokenler, getiri oranları gibi.
- Kripto dışı piyasalar: E-spor ve spor, ayakkabı fiyatları, skaler sosyal-siyasi piyasalar, doğa ve bilim piyasaları gibi.
Bu geniş kapsam, Overlay’in dijital veri akışları üzerinde ticaret yapma imkanı sunarak DeFi alanında fark yaratmasını sağlar.
Karşı Taraf Olmadan Piyasalar Nasıl Sunulur?
Overlay’de kullanıcılar, pozisyonlarını doğrudan protokolle veya tüm OVL token sahipleriyle aynı anda oluşturur. Bu model, likidite sağlayıcıları veya geleneksel swap tabanlı karşı taraflara ihtiyaç duymadan derin likidite sağlar. OVL tokenlerinin dinamik olarak basılması veya yakılması, enflasyon riskini yönetmek için kullanılan bir mekanizmadır. Daha fazla bilgi için protokolün resmi belgelerine göz atabilirsiniz.
Fiyatlandırma ve Oracle Kullanımı
Overlay piyasalarındaki fiyatlandırma, geleneksel anlamda dinamik değildir; bunun yerine, oracle’lardan aralıklı olarak alınan verilere dayanır. Bu veriler, protokolün dahili mekanizmalarıyla ayarlanır. Overlay, manipüle edilemeyen ve öngörülemeyen veri akışları sağlayan herhangi bir oracle’ı entegre edebilir. Örneğin, Chainlink benzeri oracle’lar, Tüketici Fiyat Endeksi (CPI) gibi veri akışlarını destekleyerek platformun esnekliğini artırır.
Ticaret Nasıl İşler? (Teminat ve Kâr/Zarar)
Overlay piyasalarında pozisyon açmak için kullanıcıların OVL tokenlerini teminat olarak kilitlemesi gerekir. Kâr ve zarar (PnL) işlemleri de OVL cinsinden yapılır. Pozisyon kârlıysa, protokol OVL basarak kullanıcıya ödeme yapar; zarar durumunda ise kilitlenen OVL, zarar miktarı kadar yakılır. Bu dinamik mint-and-burn mekanizması, platformun likidite ve topluluk teşviklerini destekler.
Overlay Protocol (OVL) Tokenomics
OVL, Overlay Protocol’ün yerel ERC-20 tokenidir ve iki temel işlevi vardır:
- Ticaret Katılımı: Kullanıcılar, Overlay piyasalarında pozisyon açmak için OVL’yi teminat olarak kullanır. Kârlı pozisyonlarda OVL basılır, zararlı pozisyonlarda ise yakılır.
- DAO Yönetimi: OVL sahipleri, protokolün yönetimine dair tekliflere oy vererek topluluğun gelişimine katkıda bulunur.
Token Detayları:
- Sembol: OVL
- Başlangıç Arzı: 88,888,888
- Maksimum Arz: 1,000,000,000 (bazı lansman ortaklarının gereksinimlerine bağlı; ancak protokol deflasyonist bir trend izler ve bu seviyeye ulaşmayı planlamaz).
Token Dağılımı:
- Ekosistem: %42
- Airdrop: %9
- Pazarlama: %8
- Stratejik Ortaklar: %28
- Overlay Vakfı: %13
Overlay Protocol (OVL) Vesting Takvimi
Sözleşmelerin Yapısı
Overlay piyasalarındaki pozisyonlar, sürekli vadeli işlem sözleşmelerine (perps) benzer; vade tarihi veya fiziksel teslimat yoktur ve sözleşmeler süresiz olarak devam eder. Ancak, Overlay sözleşmeleri geleneksel perplerden farklı özelliklere sahiptir. Daha fazla bilgi için protokolün resmi belgelerine bakabilirsiniz.
Yönetişim
Overlay Protocol, PlanckCat DAO tarafından yönetilir ve gelecekte OVL token sahipleri oy hakkı elde edecektir. Oy ağırlıkları şu şekildedir:
- 1 PCD NFT = 100,000 oy
- 1 OVL token = 1 oy
Bu denge, gelecekte değişebilir. PlanckCat DAO, Overlay katkıcılarının PCD NFT’ler aracılığıyla yönetişime katılmasını sağlar ve piyasaların listelenmesi/çıkarılması ile risk parametrelerinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. PCD NFT sahibi olmayanlar bile Discord ve Yönetişim Forumu üzerinden tartışmalara katılabilir.
Overlay’in Farkı Nedir?
Sürekli Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Perps) Nedir?
Perpler, kripto piyasalarında popüler bir türev sözleşme türüdür. Kullanıcılar, dayanak varlığa sahip olmadan long veya short pozisyon alabilir ve piyasa koşullarına bağlı olarak fonlama ödemesi yapar veya alır. Geleneksel vadeli işlem sözleşmelerinden farklı olarak, perplerin vade tarihi veya varlığın teslimatı yoktur ve pozisyonlar süresiz olarak devam edebilir. Overlay piyasalarındaki sözleşmeler de bu yapıya benzer ancak farklı özellikler sunar.
Oracle Tabanlı Fiyatlandırma
Overlay, fiyatlandırma için oracle tabanlı veri akışları ve yerel mekanizmalar kullanır. Geleneksel borsalar gibi merkezi limit emir defteri (CLOB) kullanmaz; fiyat, son satın alma işlemine göre belirlenmez. Perp Protocol ve GMX gibi diğer zincir üstü perp protokolleri de oracle tabanlı fiyatlandırma kullanır.
Geleneksel Karşı Taraf Eksikliği
Overlay, pozisyonların karşı tarafını almak için geleneksel karşı taraflara ihtiyaç duymaz. Pozisyon kapatıldığında:
- Kârlı pozisyonlarda, protokol OVL basar ve kullanıcıya ödeme yapar.
- Zararlı pozisyonlarda, kullanıcının teminatından OVL yakılır.
Bu, enflasyon riski taşısa da, Overlay risk yönetimi mekanizmalarıyla bu riski azaltır.
Limit Emirleri Yok
Overlay v1, limit emirlerini desteklemez; yalnızca piyasa emirleri kullanılabilir. Geleneksel CLOB veya likidite havuzu tabanlı borsalar genellikle limit emirlerini destekler.
Fonlama Oranları
Overlay’de fonlama oranları, spot ve vadeli fiyatlar arasındaki dengesizlik yerine açık pozisyon (Open Interest) dengesizliğine göre hesaplanır. Bu oranlar, long ve short pozisyonlar arasındaki dengesizliği azaltmak için kullanıcıları teşvik eder.
Fiyatlandırma ve Fiyat Etkisi
Overlay, fiyatlandırma için oracle’lardan alınan verilere dayanır ve TWAP (Zaman Ağırlıklı Ortalama Fiyat), alış-satış farkı (bid-ask spread) ve fiyat etkisi/kayma (slippage) gibi mekanizmalar kullanır. TWAP, oracle manipülasyonlarını önlemek için kullanılır ve kısa (ör. 10 dakikalık) veya uzun (ör. 1 saatlik) TWAP’lar, fiyat istikrarına bağlı olarak seçilir. Alış-satış farkı, kısa TWAP’ların ön koşulmasını engeller ve ani fiyat sıçramalarına karşı koruma sağlar. Fiyat etkisi, piyasanın likiditesine bağlı olarak pozisyon büyüklüğüne göre ayarlanır.
Risk Yönetimi: Ödeme Sınırları, Açık Pozisyon Sınırları ve Devre Kesici
Overlay, OVL enflasyon riskini yönetmek için şu mekanizmaları kullanır:
- Ödeme Sınırları (Payoff Caps): Her pozisyonun kâr/zararını sınırlayan, DAO tarafından belirlenen statik bir sınır.
- Açık Pozisyon Sınırları (OI Caps): Her piyasada açık pozisyonların toplam miktarını sınırlayan, topluluk tarafından belirlenen bir sınır.
- Devre Kesici: Büyük ödemeler sonrası piyasayı soğutmak için açık pozisyon sınırlarını geçici olarak ayarlar.
Overlay Protocol Yatırımcıları
Overlay Protocol, $2.22 milyon fon toplamıştır ve Polychain Capital, ParaFi Capital, 1kx, The LAO, MetaCartel Ventures, Jets Capital, GTS Ventures, Ben Middleton ve Sky Wee gibi önde gelen yatırımcılardan destek almıştır. Bu güçlü destek, projenin DeFi topluluğundaki güvenilirliğini gösterir.
Resmi Bağlantılar
Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.