admin 
OLCAY BÜYÜKTAŞ
Milyonlarca memur ve yüz binlerce memur emeklisini ilgilendiren 3600 ek gösterge düzenlemesinde süreç devam ediyor.
Hükümet ile Memur-Sen arasında yılbaşından beri devam eden 3600 ek gösterge ve diğer ek göstergelerin düzenlenmesini içeren görüşmelerin yakında tamamlanması bekleniyor.
Hazırlanan teknik çalışmada, mevcut durumda 2200 ek gösterge alan ünvan gruplarının 3000’e 3000 ek gösterge alan unvan gruplarının 3600’e, 3600 ve daha üst ek gösterge alanların da belli oranda yükseltileceği öngörülüyor.
Yapılması öngörülen bu düzenleme ile tüm ünvan gruplarına ek gösterge artışı yapılması planlanıyor. Büro Emekçileri Sendikası (BES) Başkanı Bahadır Bedercioğlu, emekli aylığı ve ikramiye hesaplamasındaki farklı parametrelerin farklı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Mevcut durumda 3000 ek göstergeli öğretmen, hemşire, din görevlisi, polis ve diğer idareciler 30 yıllık hizmetleri karşılığında 5 bin 625 TL civarı emekli aylığı ve 202 bin 908 TL emekli İkramiyesi alırken, 3600 ek göstergeye yükseltilmeleriyle maaşları, bin 234 TL artışla 6 bin 861 liraya, emekli ikramiyeleri de 44 bin 500 lira artışla 247 bin 407 liraya çıkacak. 2200 ek gösterge alan örneğin şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi 85’te kalacak, yalnızca ek gösterge aylığında 155 TL, emekli ikramiyelerinde ise 5 bin 650 lira artış olacak.
Kritik unsur: Özel hizmet aylığı yüzdesi
Maaşları etkileyen en önemli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak ortaya çıkıyor.
Özel hizmet aylığı yüzdesi tablosundaki oranlara göre hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge arasında göze çarpıyor. Diğer oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 arası 20 puan) birbirine yakın ve anlamlı iken 3000 – 3600 ek gösterge arasında (yüzde 85 – yüzde 145 yani 60 puan) ciddi bir makas bulunuyor.
Bu nedenle yeni bir düzenlemeye muhtaç ve ek gösterge çalışmasının bu şekilde çıkarılması halinde yeni mağduriyetleri beraberinde getireceği vurgulanıyor.
Maaş dengesi riski
Bununla birlikte daire başkanı ve kariyer uzmanları 2000+8000 makam/görev tazminatı alırken yönetici oldukları halde şube müdürleri ve diğer yöneticiler bu tazminatlardan yoksun bırakılmış durumda. Bu da gerek görev aylıklarında ve gerekse emekli aylıklarında görev/sorumluluk/maaş dengesi açısından adaletsizlik yaratıyor.
Örneğin 30 yıllık bir şube müdürü veya diğer müdürler 10 bin TL civarı görev aylığı, 5 bin 470 TL emekli maaşı alıyor iken, daire başkanları ve kariyer uzmanları yaklaşık 15-17 bin TL civarı görev aylığı ve 9 bin 400 TL emekli aylığı alıyor.
Bu farklılık 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname öncesinde 600 TL civarı iken, kararname sonrasında bu sayılan unvanlara 3600 ek gösterge ve 2000/8000 makam-görev tazminatı verilmesiyle ortaya çıkmış durumda. Müdürler ise 2200 ek göstergede bırakılmış, makam-görev tazminatı ise verilmemiş durumda.
Kurumlar arasında farklılıklar var
Memurlar, 3600 ek gösterge düzenlemesinde vaat edilen dört meslek grubu dışında da kapsamı daha geniş bir ek gösterge düzenlemesi bekliyor. Zira, kamuda yaşanan başka ek gösterge adaletsizlikleri de söz konusu. Bunların büyük kısmı kurumlar arasındaki farklılıklardan kaynaklanıyor.
Örneğin TBMM, TRT, Cumhurbaşkanlığı, RTÜK, Türk Akreditasyon Kurumu, Rekabet Kurumu gibi kurumlar kendi yasalarıyla ayrıcalıklı sayılmış durumda. Buralarda çalışanlarla diğer kurumlarda aynı kadro ve ünvanlarda çalışanlar arasında da büyük farklılıklar yaşanıyor. SGK da çalışan bir tekniker 2200 ek göstergeden yararlanırken, TRT’de 3800 ek göstergeden yararlanıyor.
Farklı yasaya tabi olanlar var
Devlet memurlarının aylık bağlama hesaplamaları da ikiye ayrılmış durumda. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanlar ile bu tarihten sonrası işe başlayanlar farklı kanunlara tabiler. 1 Ekim 2008 öncesi işe başlayanların işlemleri 5434 sayılı Emekli sandığı Kanunu’na göre yapılıyorken, belirtilen tarihten sonra işe başlayanların iş ve işlemleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yapılıyor.
5510 sayılı yasata tabi olanların emekli aylığı hesabında ek gösterge kullanılmıyor. Prime esas kazanç üzerinden emekli aylığı hesabı yapılıyor. Yasada emekli ikramiyesi de olmadığından eklenen geçici madde ile Emekli Sandığı Kanunu’na atıfta bulunularak emekli ikramiyesi hesaplanıp ödemesi yapılıyor.
1 Ekim 2008 sonrası işe girenler yaklaşık olarak kamuda 14 yıldır çalışıyor ve sayılarının 1-1,5 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor. Düzenlemenin bu çalışan kesimi de kapsaması talep ediliyor.
İlk toplantı Şubat’ta yapılmıştı
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in başkanlığında hükümet temsilcileri ve Memur-Sen yetkililerinin katımıyla ilk toplantısını 16 Şubat’ta yapan 3600 Ek Gösterge Komisyonu, ikinci toplantısını 16 Mart’ta basına kapalı olarak gerçekleştirmişti.
İkinci toplantının ardından, tüm memurları kapsayan ek gösterge düzenlemesi isteyen Memur-Sen, 2200-3600 ve 3600-4800 ek göstergeler arasında yeni kademeler getirilmesini içeren talebini komisyona sunmuştu.
Bakan Bilgin’in Şeker-İş Sendikası’nın 13 Mayıs’ta düzenlediği “Gıdanın Geleceği Ellerimizde Zirvesi”nde, ek gösterge düzenlemenin sonuçlanması için mayıs sonunu işaret etmesi üzerine, gözler hükümet ile Memur-Sen arasında yapılacak yeni görüşmeye çevrildi.
Ek gösterge sözlüğü
Memurların emekli maaş ve ikramiyelerinin farklı yöntemlerle hesaplanıyor.
Bu farklılığın nasıl olduğunu anlamak için emekli aylığı ve ikramiyesinin nasıl hesaplandığına bakmak gerekiyor. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre aylık hesabında öncelikle ilgili kişinin emekli aylığına esas matrahını bulmak gerekiyor.
Bu matraha giren kazançları ise genel olarak şu şekilde sıralanıyor: Aylık, Taban Aylık, Kıdem Aylığı, Ek Gösterge Aylığı, Özel Hizmet Aylığı, varsa Makam-Görev-Temsil tazminatları.
Aylık
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43. maddesinde yer alan tabloda gösterilen puanlar ile memur maaş katsayısının çarpılmasıyla bulunuyor. Örneğin 1. Derecenin 4. Kademesindeki bir memurun aylık gösterge puanı 1500 olup, aylık puanı emekli derece kademe üzerinden hesaplanıyor. 2022/Ocak dönemi aylık katsayı 0,235445 olarak ilan edildi.
Taban aylık
Maliye Bakanlığınca her yıl Ocak ve Temmuz aylarında açıklanan mali taban aylık katsayısının 1000 rakamıyla çarpılmasıyla bulunuyor. 2022/Ocak döneminde Taban Aylık Katsayısı: 3,685180 olarak ilan edildi.
Kıdem aylığı
Kıdem aylığı 30 yıl bile çalışılmış olsa da en fazla 25 yıl ve 500 puan üzerinden hesaplanıyor. Her bir kıdem yılı için 20 puan olduğundan 25 yıla karşılık gelen kıdem puanı en fazla 500 puan olarak kabul ediliyor. Parasal karşılığı memur maaş katsayısı ile kıdem puanın çarpılmasıyla bulunuyor.
Ek gösterge
Kişinin emekli aylığına esas ek göstergesinin memur maaş katsayısı ile çarpılmasıyla bulunuyor. Ek Gösterge kazanılmış derece üzerinden hesaplanıyor.
Özel hizmet aylığı
İlgili kişinin ek göstergesine bağlı olarak belirlenen yüzdelik dilim üzerinden hesaplanıyor. Hesaplama formülü ise şöyle: 9500 X Memur Maaş Katsayısı X Özel Hizmet Aylığı Yüzdesi.
Maaşları etkileyen en önemli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak karşımıza çıkıyor. Özel hizmet aylığı yüzdesi, tablosundaki oranlara göre hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge arasında göze çarpıyor. Diğer oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 arası 20 puan) birbirine yakın ve anlamlı iken 3000 – 3600 ek gösterge arasındaki (yüzde 85 – yüzde 145, 60 puan) farklılık kabul edilebilir seviyeden uzak. 2200 ek gösterge alan örneğin şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi 85’de aynen kalacak, yalnızca ek gösterge aylığında 155,00 artış yaşanacak.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.