Merkeziyetsiz Bilim DeSci Nedir? Nasıl Çalışır?

Merkeziyetsiz bilim (DeSci), bilimi daha şeffaf topluluk odaklı ve açık hale getirmek için blok zinciri teknolojisini kullanan yaklaşımdır.

DeSci, bilimsel araştırmada bir paradigma değişikliğini simgeler ve dört ana ilkeye odaklanır: şeffaflık, merkeziyetsizlik, teşvikler ve işbirliği. Merkeziyetsizlik ilkesini daha güçlü bir şekilde uygulayarak, DeSci, bilgi üretimi ve dağıtımında merkezi otoriteler ve aracılara olan bağımlılığı azaltır.

Merkeziyetsiz bilim, bilimsel verilere erişimi artırmayı, akran değerlendirme süreçlerinde şeffaflığı desteklemeyi ve araştırma işbirliklerini teşvik etmeyi hedefler. Blockchain teknolojisi sayesinde, DeSci bilimsel kayıtların güvenliğini sağlarken, araştırmalara giriş engellerini büyük ölçüde ortadan kaldırır.

Merkeziyetsizlik vurgusu, aracılara duyulan ihtiyacı azaltırken, kaynaklara ve araştırma materyallerine daha geniş bir erişim sağlar.

Ayrıca, şeffaflık üzerine yaptığı vurguyla, araştırmaların güvenilirliğini artıran bir açıklık ve hesap verebilirlik ortamı yaratır ve daha fazla işbirliği sağlamak suretiyle coğrafi ve kurumsal sınırlamaları ortadan kaldırarak, farklı bakış açıları ve uzmanlıkların paylaşılmasına olanak tanır.

DeSci Nasıl Çalışır?

DeSci, güvenli veri depolaması için blok zinciri teknolojisini, karar alma süreçleri için merkeziyetsiz otonom organizasyonları (DAO’lar) ve araştırma katkılarını ödüllendirmek ve fikri mülkiyeti kontrol etmek için tokenleştirmeyi kullanır.

Blok zinciri, verilerin saklanmasının ardından değiştirilemeyeceği güvenli bir depolama sağlar. DAO’lar ise şeffaf ve merkeziyetsiz bir şekilde finansal kaynakları tahsis etmeye ve proje yönetimine olanak tanıyarak, paydaşların merkezi otoriteler ya da aracılara ihtiyaç duymadan kararlar almasını ve kaynakları yönetmesini sağlar.

Fikri mülkiyetin tokenleştirilmesi (IP-NFT’ler), DeSci ekosisteminde önemli bir rol oynar, araştırmacılara katkı sağlama fırsatı sunar ve onların araştırma bulgularının mülkiyetini sahiplenmelerine olanak tanır.

Araştırmacılar, IP-NFT‘leri kullanarak makaleleri, araştırma verilerini, veri setlerini ve patentleri blockchain üzerinde tokenleştirebilir.  Bu tokenler, daha büyük merkeziyetsiz araştırma topluluğunda teşviklerin uyumlu olmasını sağlamak için kullanılabilir.

IP-NFT’lerin kullanımı, akademisyenlerin araştırma sonuçlarına dair mülkiyet hakları elde etmelerine imkân tanır.

Bu haklar, blockchain platformlarında takas edilebilir veya lisanslanabilir ve böylece DeSci ekosistemindeki inovasyon ve bilgi paylaşımını teşvik eder.

DeSci’nin Faydaları Nedir?

DeSci’nin birçok avantajı vardır. Giriş engellerini düşürür, kapsayıcılığı artırır ve farklı geçmişlere sahip bilim insanlarının projelere katılımını ve katkıda bulunmasını sağlar. Ayrıca, verilere açık erişimi kolaylaştırarak daha fazla güven ve şeffaflık sunar.

DeSci, araştırmacıların merkeziyetsiz bir şekilde işbirliği yapmalarına olanak tanıyarak işbirliğini teşvik eder, inovasyonu hızlandırır ve sorun çözme süreçlerini destekler. Tokenlar ve DAO’lar gibi yenilikçi sistemler, araştırmacılara adil ödeme imkânı tanır ve daha fazla katılımı teşvik eder.

IP-NFT‘lerin kullanımı, araştırmacılara fikri mülkiyetleri üzerinde tam kontrol sağlar, bu da çalışmalarını ticarileştirme fırsatı sunar.

DeSci, ödeme duvarlarını kaldırarak araştırma verilerine erişimi daha demokratik hale getirebilir.

Geleneksel Bilim (TradSci) ve Merkeziyetsiz Bilim (DeSci) Farkları

İşbirliği ve Yenilik

• Geleneksel bilim, kurumsal yapılar tarafından sınırlanmış ve bilimsel uygulamalar birbirinden izole olmuştur.
• DeSci, işbirliğini teşvik eder ve araştırmacıların etkileşimde bulunmalarını, kaynakları paylaşmalarını sağlamak için blok zinciri teknolojisini kullanmalarına olanak tanır, böylece bu sorunu çözmeyi hedefler.

Teşvikler ve Finansman

• Geleneksel bilim, hibe ve kurumsal fonlara bağımlıdır, bu da araştırmalarda verimsizliklere neden olabilir.
• DeSci, araştırmacıları çalışmalarının kalitesine göre ödüllendirmek ve teşvik etmek için merkeziyetsiz finansman sistemlerini kullanarak bu sorunu çözer.

Şeffaflık

• Geleneksel bilim, araştırma sonuçlarını onaylamak için merkezi otoritelere aşırı derecede bağımlıdır ve bu süreç çoğunlukla şeffaflıktan yoksundur.
• DeSci, blok zinciri teknolojisini kullanarak şeffaflık ve güveni artırır, aynı zamanda bilimsel verilerin değişmezliğini ve bütünlüğünü güvence altına alır.

Daha Fazla Erişilebilirlik

• Geleneksel bilim, araştırma makaleleri ve yayınlara erişim için abonelik tabanlı modeller uygular, bu da erişim engelleri oluşturur ve araştırma bulgularının geniş kitlelere ulaşmasını kısıtlar.
• DeSci, bilimsel yayınlara ve verilere açık erişimi teşvik etmek için blockchain teknolojisini kullanarak bilimsel bilgiye erişimi demokratikleştirir.

Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla.

Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.