Irys (IRYS) Nedir?

Irys, veri depolama ile akıllı sözleşme yürütmesini tek bir Layer-1 mimaride birleştiren programlanabilir bir “datachain” olarak tasarlanmıştır. Geleneksel smart contract ağları büyük veriyle çalışmakta zorlanırken, veri zincirleri de akıllı sözleşmeleri yerel olarak desteklemez. Irys bu boşluğu IrysVM adlı EVM uyumlu yürütme katmanı sayesinde doldurarak hem depolamayı hem de veri üzerinde işlem yürütmeyi aynı ağda sağlar. Ağ, term (süreli) ve permanent (kalıcı) depolama seçenekleri sunar ve maliyetine yakın fiyatlandırma modeliyle geliştiricilere düşük maliyetli, yüksek performanslı bir altyapı sağlar.

• Veri Zinciri (Datachain): Veri depolama ve akıllı sözleşme yürütmesini tek mimaride birleştirir.

• Programmable Data: Verinin içine mantık (logic) yazılmasını sağlar.

• IrysVM: Bu programlanabilirliği sağlayan EVM uyumlu yürütme katmanıdır.

• IRYS Token: Ağın güvenliğini, işlem ücretlerini ve depolama maliyetlerini ödemek için kullanılan tokendir.

Takım Hakkında Bilgi — Kurucular

• Josh Benaron (Kurucu & CEO): Projenin beyni olan Benaron, Surrey Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri bölümünden dropout olmuştur. 19 yaşında Irys’i kurmuş ve veri kökenli izleme ile doğrulama kavramlarına odaklanarak projeyi geliştirmiştir. LinkedIn ve X platformlarında aktiftir ve ekip yönetimi ile vizyoner liderlikte deneyime sahiptir.

• West Wolf (CMO – Pazarlama Direktörü): Pazarlama stratejilerinden sorumludur ve Irys ekosisteminin büyümesini yönetir.

• Tiffany L. (VP of Ecosystem – Ekosistem Başkan Yardımcısı): Ortaklıklar ve entegrasyon süreçlerini koordine eder, ekosistem bağlantılarını güçlendirir.

Yatırımcıları ve Dikkat Çeken Ortakları

Irys, 2024 ve 2025 dönemlerinde iki önemli yatırım turu gerçekleştirdi.

• 2024 yılında genişletilmiş seed turunda 10 milyon dolar topladı.
• 2025 yılında CoinFund liderliğinde 10 milyon dolarlık Seri A turunu tamamladı.

Öne çıkan yatırımcılar:

• CoinFund
• Lemniscap
• Hypersphere
• Tykhe Ventures
• Varrock Ventures
• Breed VC
• Amber Group
• Echo Group
• WAGMI Ventures

Bu yatırımcı profili, projenin özellikle “datachain + execution” kategorisinde gelecek vaat eden bir altyapı olarak görüldüğünü gösteriyor.

Proje Fikri

Projenin temel fikri, veri depolama katmanı ile hesaplama (yürütme) katmanını tek bir mimaride birleştirmektir. Geleneksel blok zincirlerinde, depolama ve yürütme ayrıdır. Irys, IrysVM adlı genişletilmiş EVM uyumlu yürütme ortamı ile zincir üzerinde depolanan büyük veri hacimlerine akıllı sözleşmeler aracılığıyla doğrudan erişim, hesaplama ve değer türetme yeteneği kazandırır.

Bu, veri setlerinin salt referans olarak değil, programatik olarak mantığa entegre edildiği yeni nesil zincir üstü yapay zeka (AI), analitik ve otomasyon uygulamalarını mümkün kılar

Proje Nasıl Çalışır?

Irys iki katmanlı bir mimari sunar: depolama katmanı ve yürütme katmanı (IrysVM).

• Depolama tarafında kullanıcılar geçici veya kalıcı saklama modelleri arasından seçim yapar.
• Fiyatlandırma “at-cost” olarak tasarlanmıştır, yani depolama ücretleri gerçek fiziksel maliyete yakındır.
• IrysVM, depodaki veriyi doğrudan okur, yorumlar ve veriye gömülü talimatları çalıştırabilir.
• Ağ yatay olarak ölçeklenir; talep artınca yeni doğrulayıcılar eklenir ve veri parçaları validator’lara dağıtılır.
• Veri getirimi (retrieval) anında yapılabilir, gecikme minimumdur.

Bu yapı Irys’i hem depolama hem computation için bütünleşik bir Layer-1 haline getirir.

• Irys, veriyi yalnızca saklayan değil, programlanabilir hâle getiren ilk blockchain’dir. Kullanıcılar, veriye doğrudan mantık (logic) yazabilir; bu sayede akıllı sözleşmeler ve AI ajanları veriyi zincir üzerinde doğal biçimde kullanabilir.

• Veriler önce Submit Ledger’a gönderilir ve doğrulama (validation) sürecinden geçer; ardından Publish Ledger’a aktarılır ve uzun vadeli, doğrulanabilir depolama sağlanır.

• Ek olarak, term-based ledger’lar sayesinde kullanıcılar farklı saklama süreleri için özel depolama seçenekleri seçebilir.

Yönetişim

Irys, uzun vadeli olarak tamamen merkeziyetsiz bir yönetişim modeline geçmeyi hedefler. IRYS tokeni, ilerleyen aşamalarda:

– protokol güncellemelerinde
– depolama modeli parametrelerinde
– IrysVM iyileştirmelerinde
– ekonomik ayarlamalarda

Şu an odak teknik altyapı ve ekosistem genişlemesi olsa da, yönetişim modelinin kademeli olarak devreye alınması planlanmaktadır.

Yol Haritası

Irys’in resmi duyurularına göre yol haritasında şu başlıklar öne çıkıyor:

• 2024: Veri modeli tasarımı, IrysVM geliştirmesi, depolama mimarisinin tamamlanması

• 2024-2025: Testnet aşamaları, validator onboarding, ekonomik modellerin devreye alınması

• 2025: Series A fonlaması, ağ altyapısını ölçekleme, ekosistem ortaklıklarının genişletilmesi

• 2025 sonrası: Mainnet, yönetişim lansmanı, programmable-data odaklı uygulama katmanı

Yol haritası özellikle inşa dönemi ve ekosistem ortaklıkları üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Token Kullanım Alanları

IRYS tokeninin ağdaki kullanımı çok yönlüdür:

• Validator’lar için stake

• İşlem ücretleri (execution fees)

• Depolama ücretleri (term & permanent storage)

• Programmable Data işlemlerinin ücretleri

• Yakma mekanizmasında değer geri dönüşü

• Yönetişim oylamaları

IRYS, hem ekonomik güvenlik hem de ağ içi kullanım katmanı olarak konumlanır.

Token Bilgileri

IRYS hakkında bilinen temel bilgiler:

• Token modeli deflasyonist bir yapıya geçiş hedefler.

• Yıllık %2 validator ödülü bulunur ve her dört yılda bir yarılanır.

• İşlem ücretlerinin %50’si yakılır.

• Term-storage ücretlerinin %95’i yakılır.

• Permanent storage ücretleri “Irys Storage Endowment” havuzuna gider ve dolaşımdan çıkar.

Bu model, ağ büyüdükçe token arzının sıkılaşmasını amaçlar.

• Toplam Arz (Total Supply): 10.000.000.000 IRYS
• Maksimum Arz (Max Supply): Belirtilmemiş
• Dolaşımdaki Arz (Circulating Supply): 2.000.000.000 IRYS

Token Dağılımı

• Ekosistem: %30 (~3.0 B) – Hibeler, çapraz zincir girişimleri, entegrasyonlar

• Vakıf: %9.9 (~1.0 B) – Çekirdek geliştirme, denetimler, eğitim

• Airdrop & Gelecek Teşvikler: %8 (~0.8 B) – Topluluk ve geliştirici programları

• Likidite & Lansman Ortakları: %8 (~0.8 B) – Piyasa yapımı ve borsa likidite dağıtımı

• Ekip & Danışmanlar: %18.8 (~1.9 B) – 1 yıllık kilitlenme + 36 aylık doğrusal serbest bırakma

• Yatırımcılar: %25.3 (~2.5 B) – 1 yıllık kilitlenme + 36 aylık doğrusal serbest bırakma (Alpha round katılımcılarının %0.72’si farklı vesting)

Ekosistemi

Irys ekosistemi veri ağırlıklı Web3 projelerini hedefler. Bu ekosistemde:

• AI modellerini zincir üzerinde saklayan ve işleyen projeler
• DePIN cihaz veri sistemleri
• On-chain medya, NFT telif ve arşivleme platformları
• Veri lisanslama pazarları
• Veri-yoğun DeFi uygulamaları
gibi sektörler yer alır.

IrysVM sayesinde projeler yalnız kendi verilerini değil, ağdaki tüm protokollerin verilerini kullanabilir; bu da zincirler arası “data composability” sağlar.

Binance Alpha: Irys (IRYS), 25 Kasım’da Binance Alpha platformunda ilk kez listelenecek ve kullanıcılar bu platform üzerinden işlem yapabilecek.

Özellikleri

Irys’in öne çıkan özellikleri:
• Veri ve yürütmeyi aynı Layer-1 üzerinde birleştiren mimari
• IrysVM ile veriye gömülü talimatları çalıştırabilme (Programmable Data)
• Term ve permanent depolama seçenekleri
• Maliyetine yakın depolama fiyatlandırması
• Üçlü gelir modeli: depolama + execution + programmable-data
• Yatay ölçeklenebilirlik (sınırsız veri kapasitesi)
• Anında veri getirimi
• Hybrid uPoW/S konsensüs
• Deflasyonist token modeli (yüksek yakım oranları)
• Veri bütünlüğünü ekonomik teşviklerle garanti eden validator yapısı

Resmi Bağlantılar

• Website
• Twitter

Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla

Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.