Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – Teknolojinin hesaplaşma günü geldi.
Sektör, 12 yıllık kolay para dalgasını kullanarak hayal bile edilemeyecek zenginlik hayallerini, giderek daha az “öze” ve daha çok “moda sözcüklere” dayanan hikayelerle sattı. Sermayenin hiç risk almadan bugün %4 kazanabildiği bir dönemde, beş yıl sonraki nakit akışları üzerine kurulu servet satanlar giderek daha fazla zorlanıyor.
Ve bu kötü bir şey değil.
Teknoloji sektörünün zayıf kısımları daha da zayıflamaya başladı bile. Son işten çıkarmaların önemi; yakın zamana kadar ister yayıncılık ister sosyal medya, e-ticaret ya da sürücüsüz otomobiller olsun, çağın yeni mega trendlerindeki hakim konumları nedeniyle dokunulmaz oldukları düşünülen şirketlerde gerçekleşmiş olmalarında yatıyor.
Facebook’un sahibi Meta Platforms (NASDAQ:META) 11.000 kişiyi, yani dünya çapındaki çalışanlarının yedide birini işten çıkarıyor. Amazon’un (NASDAQ:AMZN) 1,5 milyonluk iş gücünün çok daha küçük bir bölümünü oluşturan 10.000 kişiyi işten çıkarmak istediği bildiriliyor. Twitter, yeni sahibi Elon Musk’ın benzeri görülmemiş agresiflikte kıyımı altında, sayıları yarı yarıya azaltıyor.
Stripe, Snap (NYSE:SNAP) ve Netflix (NASDAQ:NFLX) ile birlikte Lyft (NASDAQ:LYFT) ve Uber (NYSE:UBER) de bu yıl aynı yolu izledi. Liste her geçen gün uzuyor: Sadece bu hafta Cisco Systems (NASDAQ:CSCO) 4.100 kişiyi işten çıkaracağını açıklarken, yayın cihazı üreticisi Roku (NASDAQ:ROKU) Perşembe günü 200 kişiyi işten çıkaracağını söyledi. Her iki şirkette de bu sayılar, toplamın yaklaşık %5’ine denk geliyor.
Süreç içerisinde devam eden ortak tema hem konjonktürel hem de yapısal unsurlara sahip olan reklam sektörünün zayıflığı.
Yapısal unsur; dünyadaki mobil cihazların dörtte birinden fazlasına ve daha zengin tüketiciler arasında daha büyük bir paya sahip olan Apple’ın (NASDAQ:AAPL), gizlilik politikasını katılaştırarak daha yüksek fiyatlı hedefli reklamlar satmayı neredeyse imkansız hale getirmesi. Apple kullanıcılarının bu özelliği sevdiği görülüyor, bu nedenle tersine çevrilme şansı çok az.
Konjonktürel unsur ise esasen ortalamaya geri dönüştür: Tüketici gelirlerinin bir türevinden fazlası olmayan reklam harcamaları; üreticilerin canı sıkılan ve eve kapananları, teşvik çeklerini nasıl harcayacaklarına dair fikirlerle bombardımana tutmak için hayatta bir kez karşılaşabilecekleri bir fırsata sahip oldukları pandemi sırasında patlama yaptı. Enflasyon, harcanabilir gelirleri tüketmeye başladığında reklam gelirleri daralmaya başladı ve bu süreç iş güvensizliği korkularının tüm dünyaya yayılmasıyla hız kazandı.
Tüketici güveni şu anda İngiltere ve Almanya gibi ülkelerde tüm zamanların en düşük seviyesinde.
Bir diğer ortak nokta ise pandemi yıllarının olağanüstü ve açıkça sürdürülemez politika ayarlarının yarattığı aşırı güven. Çok fazla insan ya iyi günlerin sonsuza dek süreceğine ya da daha hayırhah bir ifadeyle, pandeminin dijitalleşmeyi ve otomasyona yönelik geri döndürülemez uzun vadeli eğilimleri hızlandıracağına inandı. Meta CEO’su Mark Zuckerberg ve Perşembe günü Amazon CEO’su Andy Jassy, gereğinden fazla işe alım yaptıklarını itiraf ettiler.
Üçüncü bir konu ise sektörün uzun vadeli hedeflerinin çoğunun, çok uzun vadeli olduğu ortaya çıktı. Meta ve Alphabet (NASDAQ:GOOGL) gibi şirketlerin ana işleri iyi para kazanırken şirket bilançosunda destekledikleri favori projeleri avuç dolusu para kaybediyor.
Altimeter Capital’den Mark Gerstner, geçen ay Zuckerberg’e Metaverse projelerine yaptığı harcamaları yarıya indirerek yılda en fazla 5 milyar dolarla sınırlaması için yalvardı. Londra merkezli hedge fonu TCI’ın başkanı Chris Hohn da bu hafta aynı eleştiriyi Google’ın sahibi Alphabet’e yöneltti ve CEO Sundar Pichai’yi, en büyük unsuru Waymo otonom sürüş girişimi olan “Diğer Bahisler” bölümüne son beş yılda 20 milyar dolar harcamakla suçladı.
Büyük Teknoloji’deki aşırı büyüme sadece şirketlerin hissedarları için değil (Amazon, Meta ve Alphabet bu yıl sırasıyla %43, %67 ve %32 değer kaybetti) aynı zamanda daha verimli bir şekilde kullanılabilecek yetenekleri heba ederek genel anlamda ABD ekonomisi için de kötü oldu.
Altimeter’den Gerstner, “Silikon Vadisi’nde yetenek sıkıntısı yaşıyoruz.” dedi. “Meta ve diğer büyük şirketler yeni kurulan şirketlerin işe alımlarını çok zorlaştırdı.” Gerstner, “bu çalışanların yeni işler bulacağından ve hepimizi ileriye taşıyacak önemli buluşlar üzerinde çalışmaya hızla geri döneceklerinden emin olduğunu” söyledi.
Ekonomik veriler şu ana kadar onu haklı çıkarıyor gibi görünüyor. İşten çıkarılanların sayısı açıkça artarken işsizlik yardımına ilk kez başvuranların sayısı son 60 yılın en düşük seviyesinden belirgin bir artış göstermedi. Açıkçası işten çıkarılanların başka yerlerde pek çok fırsatı var. Kişisel düzeyde yeterince yumuşak iniş, ekonomiye makro düzeyde bir iniş gerçekleştirme şansı verir.
Bu gerçek, görünüm açıkça karardığı halde ABD tüketiminin son hafta ve aylardaki direncini açıklamanın bir yolu olabilir. İşini kaybeden tüketici sayısı artıyor olabilir ancak hızlı bir şekilde yeni bir iş bulma konusunda kendilerine yeterince güveniyorlarsa tüketim seviyelerini korumayı sağlayacak şekilde tasarruflara dalmaktan o kadar korkmayacaklar.
Böyle bir ortamda insanların yaşadığı bariz sıkıntıya rağmen Büyük Teknoloji sektörünün küçülmesine çok üzülmemek için iyi nedenler var. Şu ana kadar görülen daha çok sermaye disiplini ve fazlalıkların atılmasına yönelik bir uygulama, kısır bir düşüş sarmalının işareti değil. Hesaplaşma günlerinde piyasa çok daha kötülerini gördü.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.