Haciyev Reşit 
Ethereum Vakfı (EF), Ethereum ağının uzun vadeli sürdürülebilirliğini tehdit eden en büyük sorunlardan biri olarak görülen “state bloat” problemine dikkat çekti. Vakıf araştırmacıları, ağın giderek artan veri yükünün node çalıştırmayı zorlaştırdığını ve merkeziyetsizlik açısından riskler oluşturduğunu vurguladı. Ethereum ekosisteminin büyümesiyle birlikte bu sorunun daha da derinleştiği ifade ediliyor.
Ethereum’da “State Bloat” Nedir?
Ethereum’un “state” yapısı; hesap bakiyeleri, akıllı sözleşme depolamaları ve uygulamaların çalışmasını sağlayan kodlar dahil olmak üzere ağın mevcut durumuna dair tüm bilgileri kapsıyor. Ethereum Vakfı’na göre ağ, bugün milyarlarca dolarlık değerin taşındığı ve binlerce merkeziyetsiz uygulamanın çalıştığı küresel bir altyapıya dönüşmüş durumda. Ancak bu büyüklük, önemli bir sorunu da beraberinde getiriyor: State sürekli büyüyor ve neredeyse hiç küçülmüyor.
İlginizi Çekebilir: Altcoin Sezonu Ertelendi Mi?
Vakıf bünyesindeki Stateless Consensus ekibi, state büyüdükçe tam node çalıştırmanın hem daha maliyetli hem de daha kırılgan hale geldiğini belirtiyor. EF tarafından yayımlanan blog yazısında, state’in çok büyümesi veya yalnızca sınırlı sayıda güçlü operatör tarafından yönetilebilir hale gelmesi durumunda Ethereum’un merkeziyetsiz yapısının zarar görebileceği uyarısı yapıldı. Katman 2 çözümleri, EIP-4844 (proto-danksharding) ve gas limit artışları gibi ölçekleme adımları işlem kapasitesini artırmış olsa da, araştırmacılara göre bu gelişmeler state büyümesini de hızlandırıyor.
Merkeziyetsizlik İçin Artan Riskler
Araştırmacılar, yalnızca az sayıda büyük ve teknik olarak gelişmiş operatörün tam state’i saklayıp servis edebilir hale gelmesinin; sansüre dayanıklılık, tarafsızlık ve ağ güvenliği açısından ciddi riskler oluşturduğunu ifade ediyor. Bu nedenle EF, state büyüklüğünün ne zaman bir ölçekleme engeline dönüştüğünü ve node yazılımlarının aşırı veri yükü altında nasıl davrandığını aktif olarak test ediyor.
Ethereum’un uzun vadeli yol haritasında yer alan stateless doğrulama, doğrulayıcıların tam state’i saklamadan blokları doğrulayabilmesini hedefliyor. Bu yaklaşım, doğrulayıcılar üzerindeki depolama yükünü azaltırken, veri saklama sorumluluğunu daha dar bir uzman operatör grubuna kaydırıyor. EF’ye göre bu yapıda state’in büyük bölümü; blok üreticileri, RPC servis sağlayıcıları, MEV arayıcıları ve blok gezginleri gibi uzman aktörler tarafından tutulacak. Ancak bu durumun senkronizasyon sorunları ve sansür riski gibi yeni zorluklar yaratabileceği de kabul ediliyor.
Ethereum Vakfı’ndan Üç Çözüm Önerisi
Stateless Consensus ekibi, state yükünü azaltmak ve node’ları daha sürdürülebilir hale getirmek için üç farklı yaklaşım önerdi:
- State’in Zaman Aşımına Uğraması: Uzun süredir kullanılmayan verilerin aktif state’ten çıkarılması ve ihtiyaç duyulduğunda kriptografik kanıtlarla geri getirilebilmesi hedefleniyor. EF’ye göre mevcut state’in yaklaşık yüzde 80’i bir yıldan uzun süredir hiç kullanılmadı.
- State Arşivleme: Sık kullanılan “aktif” veriler ile nadiren erişilen “arşiv” verilerinin ayrılması planlanıyor. Bu sayede node performansının zamanla düşmesinin önüne geçilmesi ve ağın daha stabil kalması amaçlanıyor.
- Kısmi Stateless Yapı: Node’ların state’in yalnızca bir kısmını tutabilmesi, cüzdanların ve hafif istemcilerin ihtiyaç duydukları verileri kendilerinin önbelleğe alması öngörülüyor. Bu yaklaşım, depolama maliyetlerini düşürerek daha fazla kullanıcının node çalıştırabilmesini ve büyük RPC sağlayıcılarına olan bağımlılığın azalmasını hedefliyor.
Değerlendirme
Ethereum Vakfı’nın yaptığı bu uyarılar ve sunduğu çözüm önerileri, Ethereum ağının uzun vadeli ölçeklenebilirliği ve merkeziyetsizliği açısından kritik önem taşıyor. State bloat sorununa yönelik atılacak adımlar, hem bireysel node operatörleri hem de tüm Ethereum ekosistemi için belirleyici olacak. Önümüzdeki dönemde bu önerilerin nasıl hayata geçirileceği, Ethereum’un teknik geleceğini şekillendiren en önemli başlıklardan biri olmaya aday.
Son dakika kripto para haberleri için hemen tıkla
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.