Yeliz Akmaca 
Lighter, merkeziyetsiz bir Zero-Knowledge Rollup (ZK-Rollup) üzerine kurulu, yüksek performanslı ve doğrulanabilir bir merkeziyetsiz borsadır (DEX). Ethereum‘un güvenliğini ve birleştirilebilirliğini devralırken, geleneksel yüksek frekanslı finansman (HFF) seviyesinde hız ve ölçek sunmayı hedeflemektedir.
Proje Fikri
Lighter, Ethereum üzerinde özel bir ZK altyapısıyla oluşturulmuş, tamamen doğrulanabilir bir merkeziyetsiz türev (perpetual futures) ve spot işlem platformudur.
Proje Fikri: Lighter, DeFi’deki temel bir sorunu çözmeyi amaçlar: merkezi borsaların hızını ve verimliliğini, zincir üstü (on-chain) merkeziyetsizliğin güvenliği ve şeffaflığıyla birleştirmek. Tüm emir eşleştirmeleri ve tasfiyeler dahil olmak üzere tüm işlemlerin kriptografik olarak kanıtlanıp Ethereum üzerinde herkes tarafından doğrulanmasını sağlayan sıfır bilgi (ZK) kanıtlarını kullanır.
Proje Nasıl Çalışır?
Lighter, ZK-rollup tabanlı bir perpetual DEX olarak çalışır. İşlemler şu şekilde yürütülür:
-
Kullanıcılar ETH, USDC veya desteklenen diğer varlıklarda emir verir.
-
Özel ZK devreleri emirleri eşleştirir ve riskleri değerlendirir.
-
İşlemler batch’ler halinde SNARK tabanlı kanıtlarla doğrulanır ve Ethereum’a gönderilir.
-
Likidasyonlar ve funding Chainlink oracle’lar ile yönetilir; isolated ve cross margin desteklenir, kaldıraç 3x–25x arasındadır.
Platform Arbitrum One uyumlu, non-custodial ve permissionless olup, market maker’lar spread’den, taker’lar ise işlem ücreti ödeyerek işlem yapar.
Takım ve Kurucular
Lighter ekibi, deneyimli kurucu ve mühendislerden oluşmaktadır:
-
Kurucu ve CEO – Vladimir Novakovski: Harvard’dan 18 yaşında mezun olmuş ve 22 yaşında CEO olmuştur. Daha önce yapay zeka tabanlı sosyal ağ platformu Lunchclub’ın kurucularındandır. Lunchclub, daha sonra Lighter’a odaklanacak şekilde yön değiştirmiştir. Vladimir, mühendislik ve ticaret alanlarında geniş deneyime sahiptir.
-
Mühendislik Ekibi Lideri – Emin Ayar: Projenin çekirdek ekip üyelerinden biri olarak, platformun teknik altyapısının geliştirilmesinde kritik rol oynamaktadır.
Ekip, DeFi ve blockchain deneyimi ile yüksek performanslı perpetual trading platformu oluşturmayı hedeflemektedir.
Yatırımcılar ve Dikkat Çeken Ortaklar
Lighter, kripto ve teknoloji alanında güçlü yatırımcılar tarafından desteklenmektedir:
-
Founders Fund
-
Haun Ventures
-
Ribbit Capital
-
Andreessen Horowitz (a16z)
-
Lightspeed Ventures
-
Dragonfly Capital
-
Robinhood Markets (ortak)
Bu yatırımcılar, projenin güvenilirliğini ve uzun vadeli potansiyelini güçlendiriyor.
Yönetişim
Şu anda Lighter’ın yönetişimi merkezi olarak ekip ve yatırımcılar tarafından yürütülüyor. Token (LIT) henüz piyasaya sürülmediği için DAO veya token tabanlı yönetişim aktif değil. Gelecekte token çıkışıyla birlikte topluluk temelli karar mekanizmaları eklenebilir.
Yol Haritası
Detaylı bir resmi roadmap yayınlanmamış olsa da, Lighter’ın gelişimi ve hedefleri şu şekilde özetlenebilir:
-
2022–2024: Kurulum, seed fonlama ve testnet lansmanı.
-
2025 Q1–Q3: Public mainnet yayını tamamlandı, perpetual ürünler genişletildi (ICP, FIL, STRK gibi listeler) ve FX ile equity perps eklendi (GBP/USD, AAPL, NVDA).
-
2025 Q4: Spot ticaret mainnet aktif (ETH/USDC), mobil entegrasyon ve RWA (emtia, hisse) genişlemesi.
-
Gelecek: Kurumsal API’ler, multi-chain türevler, token generation event (TGE) ve monetizasyon araçları planlanıyor.
Platform şu anda 500.000+ kullanıcıya ulaşmış ve toplam işlem hacmi 279 milyar doları aşmıştır.
Token Bilgileri
-
Total Supply: 1.000.000.000 LIT
-
Max Supply: 1.000.000.000 LIT
Token Kullanım Alanları
Resmî olarak token çıkarılmamış olsa da, gelecekteki olası kullanım alanları:
-
Platform yönetişimi
-
Likidite teşvikleri
-
Topluluk ve işlem ödülleri
-
Points programının token ekonomisine dönüştürülmesi
Mevcut durumda, ödüller points sistemi üzerinden sağlanıyor.
Ekosistemi
Lighter ekosistemi aşağıdaki bileşenlerden oluşur:
-
Perpetual vadeli işlemler altyapısı
-
Points ödül programı
-
Layer 2 zk-rollup protokolü
-
Kriptografik olarak doğrulanabilir sipariş eşleştirme ve likidasyon
-
Geliştirici araçları ve API desteği
-
Topluluk kanalları (X/Twitter ve Discord)
Performans ve Verimlilik
-
Ölçeklenebilirlik: Milisaniye gecikme ile saniyede on binlerce emir ve iptal işlemi gerçekleştirebilir.
-
Verimlilik: Perakende yatırımcılar için sıfır işlem ücreti sunar.
-
Güvenlik: Kanıtlar ve sistem durumu değişiklikleri için Ethereum’u temel katman olarak kullanır; platform gözetimsizdir (non-custodial).
Özellikleri
-
Ölçeklenebilirlik: Saniyede on binlerce emir, milisaniye gecikme ile işlem.
-
Verimlilik: Perakende için sıfır ücret, HFT altyapısı ve özel ZK devreleri.
-
Doğrulanabilirlik: Tüm işlemler SNARK kanıtlarıyla halka açık şekilde doğrulanır.
-
Güvenlik: Ethereum tabanlı, non-custodial, MEV korumalı.
-
Çoklu Piyasa Desteği: Perps, spot, FX, equity ve RWA; kaldıraç 3x–25x, isolated margin ve funding.
-
Kurumsal Araçlar: Düşük gecikmeli API’ler, likidite havuzları ve Chainlink entegrasyonu.
-
Mobil ve Entegrasyon: Liquid mobil erişim, XLP ile otomatik tasfiye.
Resmi Bağlantılar
Son dakika kripto para haberleri için hemen tıkla
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.