Yeliz Akmaca 
Curve DAO Token (CRV), merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemindeki önde gelen merkeziyetsiz borsa (DEX) olan Curve Finance’in yerel yönetişim ve teşvik token’ıdır. Curve Finance, Ocak 2020’de piyasaya sürülen Ethereum tabanlı bir Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) protokolüdür. Özellikle stablecoin’ler (USDT, USDC, DAI gibi) ve token’laştırılmış Bitcoin (WBTC, renBTC gibi) gibi benzer değerdeki varlıklar arasında çok düşük kayma (slippage) ve düşük ücretlerle verimli takas imkânı sunmak üzere optimize edilmiştir.
CRV token, kullanıcıların protokol yönetişim oylamalarına katılmasını sağlar. Aynı zamanda, likidite sağlayıcıları için teşvik mekanizmasının temelinde yer alır ve CRV’yi kilitleyerek (veCRV) uzun vadeli yönetişim gücü ve artırılmış ödüller elde etmelerini sağlar.
Curve Projesi Nasıl Ortaya Çıktı? (Kurucu Ekip)
Curve Finance, Ocak 2020’de Rus bilim insanı ve girişimci Michael Egorov tarafından kurulmuştur. Egorov, kriptografi ve yazılım mühendisliği alanındaki deneyimini NuCypher projesinin kurucu ortağı ve CTO’su olarak da göstermiştir. Curve, stablecoin takası konusunda uzmanlaşarak DeFi dünyasında hızla büyümüş ve Aave, Yearn, Convex gibi diğer projelerle entegre olmuştur.
CRV token ise Ağustos 2020’de, protokolün merkeziyetsiz yönetişimini sağlamak amacıyla piyasaya sürülmüştür. Bu adım, Curve’un sadece bir takas platformu olmaktan çıkıp, topluluk odaklı bir ekosisteme dönüşmesinin başlangıcı olmuştur.
Curve DAO ve Yönetişim
- Merkeziyetsiz Özerk Organizasyon (DAO): Curve DAO, Aragon altyapısı üzerinde oluşturulmuş merkeziyetsiz bir organizasyondur.
- Oy Hakkı ve Teklifler: CRV sahipleri, protokoldeki değişiklik tekliflerine oy verir. Bu teklifler likidite havuzu parametreleri, yeni havuz ekleme ve teşvik politikalarını kapsar.
- veCRV (vote-escrowed CRV) Modeli: CRV token’lar kilitlenerek yönetişim gücü elde edilir. Kullanıcılar, token’larını maksimum 4 yıla kadar kilitleyebilir ve kilitleme süresi arttıkça daha fazla oy hakkı ve teşvik kazanır.
- Uzun Vadeli Katılım Teşviki: Bu mekanizma, kullanıcıların uzun vadede protokole bağlı kalmasını sağlar. Aynı zamanda “Curve Wars” olarak bilinen, diğer protokollerin veCRV kontrolü için rekabet ettiği stratejik bir dinamik oluşturur.
- Yönetişim Teklifleri ve Oylama: Teklifler genellikle 7 gün süren oylama döngülerinden oluşur. Yeni fon yönlendirmeleri (gauges) ve protokol değişiklikleri gibi konular oylanır.
- Acil Durum DAO’su: 9 üyeli bir Acil Durum DAO’su, fon kaybı riski durumunda havuzları devre dışı bırakabilir. Bu grup, hızlı müdahale için 24 saatlik bir teklif süresine sahiptir.
CRV Token Ekonomisi ve Vesting Süreci
Curve DAO Token’ın toplam arzı 3.03 milyar CRV olarak belirlenmiştir. Bu sınırlı arz, token’ın uzun vadede enflasyonist baskılardan korunmasına yardımcı olur.
- CRV token transferleri vote-lock durumunu etkilemez; kilitli token’lar, kilitleme süresi dolana kadar hesapta kalır.
- veCRV transfer edilemez, yani bu yönetişim gücü ve boost etkileri başka bir adrese devredilemez.
- Convex Finance, kullanıcıların CRV kilitlemeden vote-locking avantajlarından yararlanmasını sağlayan alternatif bir çözüm sunar.
Token dağılımı ise şu şekildedir:
- Likidite Sağlayıcı Teşvikleri: %57 (yaklaşık 1.72 milyar CRV). Bu oran, Curve‘un likiditeye verdiği önemi vurgular ve 245 yıl boyunca devam edecek bir emisyon programı ile dağıtılır.
- Çekirdek Ekip: %26.5 (yaklaşık 800.96 milyon CRV).
- Topluluk Rezervi: %5 (yaklaşık 151.52 milyon CRV).
- Yatırımcılar: %3.6 (yaklaşık 108.13 milyon CRV).
- Çalışanlar: %3 (yaklaşık 90.91 milyon CRV).
- CRV Öncesi Likidite Sağlayıcıları: %5 (yaklaşık 151.52 milyon CRV).
Vesting: Ekip ve yatırımcı CRV token’ları lansmandan itibaren 2 ila 4 yıl arasında kademeli olarak açılır. Çalışanlar için 2 yıl, erken likidite sağlayıcıları için ise 1 yıl vesting süresi uygulanır. Bu doğrusal vesting süreci, piyasaya ani token baskısı oluşmasını engellemeyi ve piyasa istikrarını desteklemeyi hedefler.
CRV’nin yıllık emisyonları, 2020’deki 274 milyon tokenden 2024’te yaklaşık 137-162.7 milyon tokene düşürülmüştür. Bu, yıllık enflasyon oranını %20’den yaklaşık %6’ya düşürerek DAO’nun sürdürülebilirliğine katkıda bulunmuştur.
Curve Ekosistemi
Curve, sadece bir DEX değil; aynı zamanda birçok DeFi protokolünün temel likidite katmanıdır. Protokolün AMM’si, diğer DeFi uygulamaları için kritik bir altyapı görevi görür. Aşağıdaki projeler Curve ile doğrudan entegredir veya Curve’un likiditesini kullanır:
- Convex Finance: CRV token staking ve likidite optimizasyonu için önemli bir platformdur. Convex CRV (CVXCRV), veCRV’nin token’laştırılmış bir formudur ve kullanıcıların CRV token’larını kilitlemeden yönetişim kararlarına katılmalarını ve artırılmış ödüller kazanmalarını sağlar.
- Yearn Finance: Strateji kasalarında CRV yield farming (getiri çiftçiliği) yaparak kullanıcılar için optimize edilmiş getiriler sunar.
- Frax Finance, Lido, Aave, StakeDAO: Bu ve benzeri birçok likidite sağlayıcı protokol, Curve’un havuzlarını kullanarak likidite sağlar ve getiri elde eder.
- RenVM: Token’laştırılmış Bitcoin varlıkları üzerinde getiri elde etme ve BTC ile wBTC arasında düşük kayma oranlarıyla kolay dönüşümler yapma imkanı sunar.
- Elixir: BlackRock’ın zincir üstü para fonu BUIDL’i DeFi’ye entegre etmek için Curve ile işbirliği yapmıştır, bu sayede token sahipleri BUIDL’e karşı deUSD basabilir ve bu stablecoin’i Curve üzerinde takas edebilirler.
- TON (The Open Network): Curve Finance’ın CFMM (Constant Function Market Maker) teknolojisini TON ağına getirerek stablecoin takaslarını optimize etmeyi hedeflemektedir.
Ekosistemdeki veCRV yapısı, kullanıcıları uzun vadeli teşvikler ve oy gücü ile ödüllendirerek, protokolün likiditesini ve yönetişim katılımını sürekli olarak besler.
CRV Yol Haritası
Geleneksel şirketlerdeki gibi resmi, ileriye dönük detaylı bir “yol haritası” belgesi olmasa da, Curve Finance’ın gelişimi topluluk yönetişimi ve stratejik entegrasyonlar aracılığıyla şekillenmektedir. İşte önemli dönüm noktaları ve geleceğe yönelik stratejik planlamalar:
Geçmiş Dönüm Noktaları:
- 2019: StableSwap whitepaper’ı yayınlandı (Kasım 2019).
- 2020: Curve platformu lansmanı (Ocak 2020), CRV token duyurusu (Mayıs 2020) ve CRV token lansmanı (Ağustos 2020).
- 2021: Curve v2 whitepaper’ı yayınlandı (Haziran 2021), Curve Factory Havuzları çok zincirli hale geldi (Eylül 2021).
- 2022: Curve v2 Factory havuzları resmi olarak başlatıldı (Ocak 2022), crvUSD için LLAMA whitepaper’ı ve tasarımı yayınlandı (Ekim 2022).
- 2023: crvUSD akıllı sözleşmeleri Ethereum ana ağında konuşlandırıldı (Mayıs 2023).
Gelecek Vizyonu ve Stratejik Yön: Curve Finance’ın temel vizyonu, stablecoin takas verimliliğini en üst düzeye çıkarmak, likidite sağlayıcıları için geçici kaybı minimize etmek ve yerel CRV token’ı aracılığıyla sağlam, topluluk odaklı yönetişimi sürdürmektir.
Devam Eden Gelişmeler ve Büyüme Faktörleri:
Cross-chain genişleme: Ethereum‘un yanı sıra zkSync, Arbitrum, Optimism , Polygon gibi Katman 2 (Layer 2) ağlarında ve Polkadot (Moonbeam aracılığıyla) gibi diğer blok zincirlerinde faaliyet göstermeye devam etmektedir. Bu, işlem ücretlerini düşürerek ve kullanıcı sayısını artırarak protokolün daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlar.
- Stablecoin Genişlemesi: crvUSD stablecoin lansmanı (2023) ile kendi yerel stablecoin’ini ekosistemine entegre etmiştir.
- Gelişmiş Algoritmik Havuzlar: AMM algoritmasının yeni sürümleri ve sürekli optimizasyonu, protokolün rekabet gücünü artıracaktır.
- Güvenlik ve Denetim: Akıllı sözleşme güvenliğindeki sürekli iyileştirmeler ve düzenli denetimler, protokolün sağlamlığını ve güvenilirliğini destekler.
- Ortaklıklar ve Entegrasyonlar: Önde gelen DeFi protokolleri ve merkezi finans (CeFi) giriş noktalarıyla işbirlikleri, Curve’un ekosistemini ve kullanıcı tabanını genişletmeye devam edecektir.
Önemli Yatırımcılar
Curve, Andreessen Horowitz (a16z Crypto), Polychain Capital, Paradigm, Dragonfly Capital, Placeholder, Framework Ventures gibi önde gelen kripto ve DeFi yatırımcıları tarafından desteklenmektedir. Geçmişte Three Arrows Capital (3AC) da Curve’un önemli yatırımcılarından biri olmuştur. Bu güçlü yatırımcılar, Curve’un DeFi ekosistemindeki büyümesinde kritik rol oynamıştır.
Sosyal Medya Ve Topluluklar
Son Dakika kripto para haberleri için hemen tıkla.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.